ΘΕΜΑ : Οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 4 του ν. 4225/2014

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 2Α΄/7-1-2014 δημοσιεύθηκε ο ν. 4225/2014 ≪Αναβάθμιση και βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης των ασφαλιστικών φορέων, πρόστιμα για την ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας≫, με τον οποίο ρυθμίζονται και θέματα που αφορούν

Α) την εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης μεταξύ των Φορέων Επικουρικής Ασφάλισης και των Ταμείων υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης και

Β) την εκτελεστότητα των διοικητικών πράξεων των οργάνων των Ταμείων Επαγγελματικής υποχρεωτικής Ασφάλισης του άρθρου 36 του ν. 4052/2012.

Για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες:

Άρθρο 4, παρ.1-3.

Με τις διατάξεις των παρ.1, 2 του άρθρου αυτού ρυθμίζονται θέματα του τρόπου εφαρμογής της διαδοχικής ασφάλισης μεταξύ:

α) των Φορέων Επικουρικής Ασφάλισης: ν.π.δ.δ., ν.π.ι.δ., Ταμεία ή Κλάδοι ή Λογαριασμοί που λειτουργούν με τη μορφή ν.π.ι.δ., που χορηγούν περιοδικές παροχές υπό τον τύπο της επικουρικής σύνταξης, βοηθήματος ή μερίσματος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου του άρθρου 2 του ν. 2084/92, της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του ν. δ. 4202/61, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του ν. 1405/83, όπως ισχύουν και

β) των Ταμείων του άρθρου 36 του ν. 4052/2012, τα οποία άλλαξαν νομική μορφή και μετατράπηκαν από 1.3.2013 από ν.π.δ.δ. σε ν.π.ι.δ. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης του ν.3029/2002 (Τ.Ε.Α.) και συγκεκριμένα τα ΤΕΑΥΦΕ-ΝΠΙΔ, ΤΕΑΥΕΤ-ΝΠΙΔ, ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ- ΝΠΙΔ και ΕΤΕΑΠΕΠ-ΝΠΙΔ.

Οι κοινοποιούμενες διατάξεις διακρίνουν ανάμεσα στις ακόλουθες δύο περιπτώσεις: Α. στις αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν υποβληθεί μέχρι τις 28.02.2013, δηλαδή τις αιτήσεις εκείνες των ασφαλισμένων που ήταν προγενέστερες της μετατροπής των ν.π.δ.δ. σε ν.π.ι.δ. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης (Τ.Ε.Α.) και για τις οποίες δεν είχε εκδοθεί απόφαση συνταξιοδότησης μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4225/2014 δηλαδή μέχρι 7-1-2014.

Β. των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 1.3.2013, δηλαδή μετά την μετατροπή των ν.π.δ.δ. σε ν.π.ι.δ. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης (Τ.Ε.Α.).

Ειδικότερα και ανά κατηγορία αιτήσεων προβλέπονται τα ακόλουθα:

α) Αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέχρι και 28.2.2013.

Με τη ρύθμιση του εδαφίου 2 της παραγράφου 2 διατηρούνται όλες οι κείμενες διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης για τους ασφαλισμένους της κατηγορίας αυτής.

Η μόνη διαφοροποίηση η οποία επέρχεται αφορά στην απονομή του συνολικού ποσού της σύνταξης από τον απονέμοντα φορέα, και τούτο διότι οι αλληλόχρεοι λογαριασμοί δεν μπορούν να ισχύουν μεταξύ των ν.π.δ.δ. και ν.π.ι.δ.-Τ.Ε.Α. άρθρου 36 του ν. 4052/2012, λόγω διαφορετικού οικονομικού συστήματος λειτουργίας τους, (αναδιανεμητικό προκειμένου για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης του δημοσίου συστήματος) κεφαλαιοποιητικό (για τα ΤΕΑ υποχρεωτικής επικουρικής ασφάλισης).

Με το εδάφιο 3 της παραγράφου 2 ορίζεται ότι ο κάθε ασφαλιστικός φορέας – μετά τον συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, την απονομή και τον υπολογισμό της σύνταξης, σύμφωνα με όλες τις κείμενες διατάξεις – απονέμει στον ασφαλισμένο το ποσό εκείνο που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης που διανύθηκε στην ασφάλιση του.

Για όλα τα λοιπά θέματα που αφορούν την εφαρμογή του θεσμού της διαδοχικής ασφάλισης εξακολουθούν να ισχύουν οι εγκύκλιοι Φ.1500/οικ.20074/372/20-9-2010 και Φ.1500/οικ.7620/ / 212/23-3-2004.

Ως ενδεικτικό παράδειγμα εφαρμογής των νέων διατάξεων αναφέρεται η περίπτωση απονομής σύνταξης με βάση το άρθρο 10 του ν. 1405/1983, όπου ο φορέας που καθίσταται αρμόδιος για την απονομή της σύνταξης σύμφωνα με το άρθρο 5 του ν. 3863/10, υπολογίζει το ποσό της σύνταξης που απονέμεται για το σύνολο του ασφαλιστικού βίου. Στην περίπτωση αυτή τόσο ο αρμόδιος Φορέας όσο και οι λοιποί Φορείς/Φορέας χορηγούν απευθείας στον ασφαλισμένο το επιμερισμένο τμήμα της σύνταξης που τους αντιστοιχεί, κατ’ αναλογία χρόνου ασφάλισης.

Για τους ασφαλισμένους που διέκοψαν την ασφάλισή τους πριν την μετατροπή των Τομέων ΤΕΑΥΦΕ, ΤΕΑΥΕΤ, ΤΕΑΑΠΑΕ και ΤΕΑΠΕΠ του Τ.Ε.Α.Ι.Τ.-Ν.Π.Δ.Δ., σε Ταμεία Υποχρεωτικής Επαγγελματικής Ασφάλισης Ν.Π.Ι.Δ. (Τ.Ε.Α.) και συγκεκριμένα στα ΤΕΑΥΦΕ- ΝΠΙΔ, ΤΕΑΥΕΤ-ΝΠΙΔ, ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ-ΝΠΙΔ και ΕΤΕΑΠΕΠ-ΝΠΙΔ, εφαρμόζονται οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης χωρίς να τηρούνται αλληλόχρεοι λογαριασμοί.

Όλα τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στην περίπτωση εκκρεμουσών μέχρι την 28.2.2013 αιτήσεων συνταξιοδότησης όπου έχει χωρήσει διαδοχική ασφάλιση μεταξύ των φορέων που μετατράπηκαν από 1.3.2013 σε νπιδ υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης .

β) Αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί από 1.3.2013 και εφεξής.

Με την παράγραφο 1 καθορίζεται ότι, ο διαδοχικά διανυθείς χρόνος μεταξύ Φορέων Επικουρικής Ασφάλισης, όπως έχουν προσδιορισθεί ανωτέρω ως (α΄) και Τ.Ε.Α. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης ως (β΄), καταρχήν συνυπολογίζεται για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης.

Κάθε Φορέας Επικουρικής Ασφάλισης (α΄) και το Τ.Ε.Α. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης (β΄), χωριστά εξετάζει αν ο ασφαλισμένος έχει τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις καταστατικές του διατάξεις για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, με βάση το χρόνο που έχει διανύσει συνολικά ο ασφαλισμένος στο Τ.Ε.Α. υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης και στο Φορέα /Φορείς Επικουρικής Ασφάλισης.

Ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνεται ως εξής:

Κάθε Φορέας θα υπολογίζει αρχικά ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης που έχει διανυθεί σε όλους τους φορείς και θα απονέμει στο δικαιούχο το ποσό που αναλογεί στο χρόνο ασφάλισης που διανύθηκε στην ασφάλιση του οικείου Φορέα.

Παράδειγμα:

Έστω ότι ένας ασφαλισμένος υπήχθη στην ασφάλιση του σημερινού Ε.Τ.Ε.Α. κατά την περίοδο 1989-2009, για 20 συνεχή έτη και στη συνέχεια στο Τ.Ε.Α.Υ.Φ.Ε. κατά την περίοδο 2009-2014, για 5 συνεχή έτη και στο οποίο υπέβαλε αίτηση συνταξιοδότησης το 2014. Το Τ.Ε.Α.Υ.Φ.Ε.-Ν.Π.Ι.Δ. πλέον, θα υπολογίσει σύμφωνα με το καταστατικό του σύνταξη για 25 έτη ασφάλισης και θα χορηγήσει στο δικαιούχο ποσοστό 5÷25 = 20 % του συνολικού ποσού, αναπροσαρμοζόμενο από τις ετήσιες αναλογιστικές μελέτες.

Παρ.3

Παρέχεται εξουσιοδότηση για έκδοση Υπουργικής απόφασης - μετά από γνώμη των Επαγγελματικών Ταμείων και γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής - για ρύθμιση κάθε θέματος απαραίτητου για τη υλοποίηση των ανωτέρω διατάξεων.

Κατόπιν των ανωτέρω παρακαλούμε να μας γνωρίσετε ποια κατά την άποψη σας είναι τα θέματα εκείνα τα οποία θα πρέπει να ρυθμιστούν με την υπουργική απόφαση.

Άρθρο 4, παρ.4.

Με την παρ.4 του άρθρου αυτού καθορίζεται ότι οι αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων των Ταμείων υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης σχετικά με την υπαγωγή στην ασφάλιση, τις παροχές και τη βεβαίωση εισφορών αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις, γιατί τα εν λόγω Ταμεία, αν και είναι ν.π.ι.δ. εκ μετατροπής, έχουν διφυή χαρακτήρα.

Όπως είναι γνωστό η διοικητική πράξη αποτελεί εκδήλωση της εκτελεστικής λειτουργίας των διοικητικών αρχών, με σκοπό την προάσπιση του διοικούμενων από αυθαίρετες ενέργειες της διοίκησης. Ως διοικητική αρχή νοούνται κατά κανόνα το νομικό πρόσωπο του κράτους και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που έχουν συσταθεί δυνάμει νόμου και ασκούν δημόσια εξουσία.

Στην περίπτωση των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου που έχουν διφυή χαρακτήρα, αυτά διέπονται καταρχήν από το ιδιωτικό δίκαιο, αλλά προς ορισμένες λειτουργίες τους αποτελούν νομικά πρόσωπα υπαγόμενα στο δημόσιο δίκαιο, οι δε λειτουργίες αυτές συνάπτονται με την υποχρέωση του Κράτους για την παροχή κοινωνικής ασφάλισης κατά το άρθρο 25 παρ.4 του Συντάγματος.

Με δεδομένο ότι τα ΤΕΑ του άρθρου 36 του ν. 4052/2012 έχουν τον ανωτέρω περιγραφόμενο διφυή χαρακτήρα, λόγω της υποχρεωτικότητας της υπαγωγής στην ασφάλιση και συνακόλουθης καταβολής εισφορών και της ανάληψης υποχρέωσης καταβολής της παροχής επικουρικής σύνταξης - έχουν τον ίδιο σκοπό με τα ν.π.δ.δ. που παρέχουν υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση -κρίθηκε απαραίτητος ο νομοθετικός προσδιορισμός της εκτελεστότητας των πράξεων των οργάνων τους για τα θέματα της ασφάλισης, της βεβαίωσης των εισφορών και των παροχών.

Είναι αυτονόητο βεβαίως ότι οι πράξεις αυτές (οι σχετικές με την υπαγωγή στην ασφάλιση, τη βεβαίωση και είσπραξη των εισφορών και την καταβολή των παροχών) ως εκ της φύσεως τους υπάγονται, εφόσον αμφισβητηθεί η νομιμότητά τους, στη δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων, πράγμα το οποίο πρέπει να επισημαίνεται κατά την κοινοποίησή τους στους ενδιαφερόμενους, επειδή η παράλειψη της εν λόγω ενημέρωσης μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα τυπικής ακυρότητας. (Σ.τ.Ε.2166/02 Δ Τμήμα Επταμελές)

Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΚ.Α.

Δρ. ΑΡΤΕΜΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ - ΔΕΔΟΥΛΗ