Θέμα: Μεταβίβαση ακινήτων για εξόφληση μέρους ή συνόλου οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς

ΣΧΕΤ: Η με αριθ. πρωτ. 380/13-10-2017 ερώτηση βουλευτή

Σε απάντηση της ανωτέρω ερώτησης του βουλευτή κ. Νικόλαου I. Νικολόπουλου, που διαβιβάστηκε στην υπηρεσία μας με το αριθ. πρωτ. ΑΤΚΕ 0011261 ΕΞ 2017/70/17-10-2017 υπηρεσιακό σας σημείωμα, σχετικά με το πιο πάνω θέμα και όσον αφορά στα θέματα αρμοδιότητάς μας, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τις τροποποιήσεις των διατάξεων στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών ( ν. 3815/2010) όχι μόνο δεν αυξήθηκε ο οικείος φόρος αλλά αντιθέτως καταργήθηκε η αυτοτελής φορολόγηση των ακινήτων με συντελεστή 1%, που ίσχυε ανεξαρτήτως αξίας και ευνοούσε τη μεγάλη ιδιοκτησία και επανατέθηκε σε ισχύ ο θεσμός της προοδευτικότητας του φόρου κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών με την καθιέρωση κλιμάκων υπολογισμού του φόρου αυτού, έτσι ώστε ο υπολογισμός του φόρου να είναι ευνοϊκότερος νια τους συγγενείς της Α' κατηγορίας, άμεση οικογένεια, και υψηλότερος για τους πιο μακρινούς συγγενείς της Β' κατηγορίας. Ειδικότερα αυξήθηκε το αφορολόγητο όριο από 95.000 ευρώ σε 150.000 ευρώ για την Α' κατηγορία κληρονόμων, δωρεοδόχων και τέκνων και από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ για τη Β' κατηγορία. Καθιερώθηκε επίσης κλίμακα υπολογισμού του φόρου για την Α' κατηγορία με χαμηλούς συντελεστές από 1% έως 10% και για τη Β' κατηγορία με συντελεστές από 5% έως 20%. Επίσης, σε περίπτωση που ο κληρονόμος του αποβιώσαντος είναι σύζυγος ή ανήλικα τέκνα, παραμένει αφορολόγητη η περιουσία που κληρονομείται από αυτούς μέχρι του ποσού των 400.000 ευρώ ανά δικαιούχο.

Εξάλλου, με την ΠΟΛ. 1009/2016 (48 Β') απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, η οποία εκδόθηκε σε εκτέλεση της 4446/2015 ακυρωτικής απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, αναπροσαρμόστηκαν αναδρομικά από 21-5-2015 οι τιμές ζώνης και οι συντελεστές εμπορικότητας για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των εντός σχεδίου πόλης ή ορίου οικισμού ακινήτων που μεταβιβάζονται με επαχθή αιτία ή αιτία θανάτου, δωρεά ή γονική παροχή με αποτέλεσμα τη μείωση των αντικειμενικών αξιών και την ελάφρυνση των αναλογούντων φόρων.

2. Με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 82 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν. 2961/2001, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με την παρ. 9 του άρθρου 184 του ν. 4261/2014 καθώς και με την παρ. 15 του άρθρου 52 του ν. 4276/2014 (Α' 155), ορίζεται ότι «Με πράξη της φορολογικής Διοίκησης επιτρέπεται η εξόφληση του συνόλου ή μέρους οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς από οφειλέτη που βρίσκεται σε αδυναμία να τον καταβάλει με μετρητά, μετά από αίτησή του, με μεταβίβαση στο Ελληνικό Δημόσιο της πλήρους κυριότητας ολοκλήρου αξιόλογου κληρονομιαίου ή άλλου ακινήτου, το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και δεν βαρύνεται με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, αγωγή ή άλλο βάρος. Σε καμία περίπτωση δεν αποδίδεται στον οφειλέτη η τυχόν διαφορά μεταξύ της αξίας του ακινήτου που προσφέρεται και του φόρου κληρονομιάς που οφείλεται. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται η διαδικασία εξόφλησης του φόρου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου».

Συνεπώς, για την εφαρμογή των ως άνω διατάξεων απαραίτητη είναι η έκδοση της ανωτέρω κανονιστικής απόφασης, η οποία τελεί υπό επεξεργασία από τις συναρμόδιες υπηρεσίες. Σημειώνεται ότι οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες υπάγονται τόσο στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, όσο και στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και στη Γενική Γραμματεία Οικονομικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών.

Η εν λόγω διάταξη εφαρμόζεται περιοριστικά μόνο σε περίπτωση οικονομικής αδυναμίας του αιτούντος για εξόφληση του φόρου κληρονομίας με μετρητά και όχι σε κάθε περίπτωση αδυναμίας εξόφλησης φόρου από οποιαδήποτε άλλη αιτία, και η εφαρμογή αυτή είναι δυνητική και όχι υποχρεωτική. Με την επικείμενη έκδοση της ως άνω υπουργικής απόφασης, θα καθοριστούν, μεταξύ άλλων, η διαδικασία, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκομίσει ο φορολογούμενος και να συγκεντρώσει ο αρμόδιος Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ. παραλαβής της αίτησης, καθώς και το όργανο στο οποίο θα αποσταλεί ο φάκελος της υπόθεσης, συμπληρωμένος καταλλήλως, προκειμένου να αποφασίσει για την αποδοχή του αιτήματος.

Με εντολή Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΪΤΗΣ