Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2025

Σε ποιους κλάδους αναμένεται να εφαρμοστεί η 13ωρη απασχόληση

Γιατί η διάταξη για απασχόληση έως και 13 ώρες ημερησίως στον ίδιο εργοδότη πυροδοτεί σφοδρή πολιτική και κοινωνική αντιπαράθεση. Σε ποιους κλάδους, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα εφαρμοστεί το μέτρο.

Η 13ωρη εργασία στον ίδιο εργοδότη βρίσκεται στην αιχμή της αντιπαράθεσης μεταξύ κυβέρνησης και συνδικάτων, ενώ πυρά δέχεται και από την αντιπολίτευση.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Εργασίας που κατέθεσε στη Βουλή, την περασμένη Παρασκευή, το νέο νομοσχέδιο υπεραμύνεται της ρύθμισης, υποστηρίζοντας ότι το 8ωρο δεν καταργείται, ούτε το 13ωρο θεσμοθετείται ως γενικός κανόνας.

Όπως τονίζει, η διάταξη αφορά αποκλειστικά περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, με σεβασμό στο όριο των 48 ωρών εργασίας την εβδομάδα, τις 150 υπερωρίες ετησίως και την υποχρεωτική 11ωρη ανάπαυση. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι ο εργαζόμενος θα αμείβεται με προσαύξηση 40% για τις επιπλέον ώρες, ενώ διατηρεί το δικαίωμα να αρνηθεί χωρίς κίνδυνο απόλυσης. Η ρύθμιση θα μπορεί να εφαρμοστεί για έως 37 ημέρες τον χρόνο.

Σύμφωνα με ειδικούς, η πρόβλεψη δεν αφορά όλους τους κλάδους. Για παράδειγμα, σε βιομηχανίες ή σούπερ μάρκετ, όπου παρεμβάλλονται διαλείμματα, το μέτρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί λόγω της υποχρεωτικής 11ωρης ανάπαυσης. Αντίθετα, στοχεύει σε επαγγέλματα όπου ο φόρτος εργασίας είναι εποχικός και ιδιαίτερα αυξημένος, όπως στον τουρισμό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η διάταξη, ωστόσο, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Τα συνδικάτα και η αντιπολίτευση κάνουν λόγο για «υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων» και για «εργοδοτική αυθαιρεσία», σημειώνοντας ότι η ατομική διαπραγμάτευση δεν μπορεί να εξισωθεί με τη συλλογική, καθώς η θέση ισχύος εργαζόμενου και εργοδότη δεν είναι ισότιμη. Παράλληλα, εκφράζονται φόβοι για «υπερκόπωση και εκμετάλλευση» σε κλάδους ήδη επιβαρυμένους.

Η συζήτηση γύρω από το 13ωρο συνεχίζεται στη Βουλή με ιδιαίτερη ένταση τις επόμενες ημέρες, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει ότι πρόκειται για ένα μέτρο ευελιξίας προς όφελος εργαζομένων και εργοδοτών, ενώ οι αντίπαλοι του νομοσχεδίου το θεωρούν ένα βήμα προς την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.

Πού θα εφαρμοστεί

Στον χώρο του τουρισμού, κατά την περίοδο με έντονη κίνηση, δεν είναι παράδοξο να εργάζεται κανείς 13 ώρες, όπως δεν είναι απίθανο να το επιζητά κιόλας, κυρίως εάν πρόκειται για νέους, που εργάζονται σεζόν σε κάποιον τουριστικό προορισμό και επιθυμούν για 2 με 3 μήνες να εργαστούν βγάζοντας σημαντικά υψηλότερα εισοδήματα (δηλωμένα ή αδήλωτα). Αυτή η περίοδος μπορεί να διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες.

Αυτό όμως που δεν μπορεί να ισχύει, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, είναι η ασυδοσία και η εκμετάλλευση της όποιας καλής πρόθεσης, από αυτόν που έχει το «πάνω χέρι». Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι πλέον, με την ανεργία να βρίσκεται πέριξ του 8% και τους εργοδότες να αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες τους για προσωρινούς εργαζόμενους, το «πάνω χέρι» έχουν οι μόνιμοι εργαζόμενοι.

Αντίστοιχα, και στον τομέα της εστίασης, κατά τις περιόδους αιχμής που συνδέονται άμεσα με την τουριστική σεζόν αλλά και με τις εορταστικές ημέρες, το 13ωρο θα μπορούσε να καλύψει κάποιες ανάγκες που και σήμερα καλύπτονται συχνά με διπλοβάρδιες ή εργασία χωρίς ρεπό.

Η φύση της αγροτικής εργασίας, επίσης, υπαγορεύει πολλές φορές, εξηγούν οι ειδικοί, ακόμη και την εργασία χωρίς διακοπή, καθώς ο χρόνος πιέζει και οι καιρικές συνθήκες δεν περιμένουν.

Τέλος, και στον τομέα των υπηρεσιών, ο όγκος δουλειάς κατά διαστήματα, ή σε συγκεκριμένες ημέρες του μήνα ή της εβδομάδας, είναι που καθορίζει πότε το προσωπικό χρειάζεται να εργάζεται περισσότερες ώρες από ό,τι προβλέπει το τυπικό ωράριο.

Σε καμία περίπτωση βέβαια, επισημαίνουν οι ειδικοί, η 13ωρη απασχόληση δεν μπορεί να παρέχεται συστηματικά. Επιτρέπεται μόνο για συνολικά 37 ημέρες τον χρόνο, με την εξαίρεση βέβαια της έγκρισης από το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, υπερωριακή απασχόληση που θα ξεπερνά τις 150 ώρες τον χρόνο.

Επίσης, δεδομένου ότι οι 11 ώρες ημερήσιας συνεχούς ανάπαυσης πρέπει απαραιτήτως να τηρούνται, οι ειδικοί εξηγούν πως το 13ωρο δεν μπορεί να ισχύσει σε περίπτωση που η εργασία παρουσιάζει διακοπές, όπως το διάλειμμα εκτός ωραρίου, που ισχύει στη βιομηχανία και στο εμπόριο.

Η κριτική

Η πλέον έντονη κριτική βέβαια από όσους ζητούν την απόσυρση της συγκεκριμένης διάταξης αλλά και ολόκληρου του νομοσχεδίου είναι ότι το νέο εργασιακό τοπίο, όπως διαμορφώνεται με την επιχειρούμενη μεταρρύθμιση, μετατρέπει εύλογες δυνατότητες ευελιξίας που θα έπρεπε να δίνονται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδότη και σωματείου εργαζομένων, σε γενικευμένο καθεστώς.

Έτσι, «η ατομική διαπραγμάτευση υπερισχύει των συλλογικών συμφωνιών, παρότι η διαπραγματευτική δύναμη του εργαζόμενου είναι σαφώς μικρότερη από αυτή του εργοδότη του», υπογραμμίζουν τα συνδικάτα. Και αντιδρούν παράλληλα, με διατάξεις όπως η υπερωριακή απασχόληση στην εκ περιτροπής εργασία (ζητώντας προσλήψεις), τη διευθέτηση ακόμη και σε εβδομαδιαία βάση, τις fast track προσλήψεις αλλά και την κατάτμηση της ετήσιας άδειας.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ΓΣΕΕ σε πολυσέλιδη επιστολή της προς το υπουργείο Εργασίας, υπάρχουν σε αυτό διατάξεις που δημιουργούν κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς. Ζητεί μάλιστα την απόσυρσή του, καθώς πλέον υπάρχουν οι προϋποθέσεις, μέσω των ραγδαίων τεχνολογικά εξελίξεων, για μείωση του χρόνου εργασίας, χωρίς μείωση των αποδοχών.

Η Συνομοσπονδία αναφέρεται ειδικά και στην ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική ζωή, που εκτιμά ότι διαλύεται αν θεσμοθετηθούν οι εν λόγω διατάξεις.

Εκτός, δε, από το 13ωρο, ζητεί την απόσυρση της διάταξης για διευθέτηση του χρόνου εργασίας, επισημαίνοντας ότι η αλλαγή που προωθείται με δικαίωμα διευθέτησης ακόμα και σε εβδομαδιαία βάση, θεωρείται ότι δημιουργεί ένα ακόμα εργαλείο διευθυντικής εξουσίας στον εργοδότη για περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας και αποφυγή υπερεργασίας και καταβολής υπερωριών.

Το γεγονός ότι δίνεται το δικαίωμα ατομικής συμφωνίας συνηγορεί προς τούτο. Χαρακτηρίζεται « ατυχές» το επιχείρημα που προβάλλεται ότι η συγκεκριμένη διάταξη μπορεί να ωφελήσει τον εργαζόμενο, αφού υπάρχει ανεπάρκεια δημόσιων δομών φύλαξης και εποπτείας παιδιών, ιδίως κατά τις ημέρες αυξημένης εργασίας των γονέων. Άρα, το μέτρο αυτό δεν εξυπηρετεί την ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στη διάταξη που δίνει τη δυνατότητα κατάτμησης της ετήσιας άδειας, υποστηρίζοντας ότι με τη νέα διάταξη, η άδεια στο ένα τμήμα της, περιορίζεται στο μισό. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, τέτοιου είδους «συμφωνίες» ανάμεσα σε εργοδότη και εργαζόμενο δεν αποτελούν συνήθως προϊόν ελεύθερης βούλησης. Άρα, κινδυνεύει η σωματική και η ψυχική υγεία των εργαζομένων, αφού δεν θα μπορούν να έχουν επαρκή χρόνο ανάπαυσης με τις οικογένειές τους.

Πηγή: https://www.euro2day.gr/