ΘΕΜΑ: Εφαρμογή των άρθρων 50 Κ.Κ. 1408/71 και 58 Κ.Κ. 883/04.
Συμπληρωματικές οδηγίες σχετικά με τις προϋποθέσεις χορήγησης συμπληρωματικής παροχής σε αλλοδαπούς συνταξιούχους-υπηκόους Κρατών μελών Ε.Ε.

Σας πληροφορούμε ότι η Γενική Γραμματεία Κοιν. Ασφαλίσεων με την με αρ.πρωτ. Φ60000/31122/3977/30-11-2010 εγκύκλιό της απέστειλε προς τους ασφαλιστικούς φορείς αρμοδιότητάς της, νέες οδηγίες σχετικά με τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίζονται από τους αλλοδαπούς συνταξιούχους, οι οποίοι αιτούνται συμπληρωματική παροχή ως μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας. Συγκεκριμένα ορίζεται ότι πρέπει να ακολουθούνται οι διατάξεις της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 (Για την ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή στην ελληνική επικράτεια των πολιτών της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης και των μελών των οικογενειών τους) η οποία ενσωματώθηκε στη χώρα μας με το Π.Δ/μα 106/07 (ΦΕΚ 135 Α), σε συνδυασμό με τις ειδικές ρυθμίσεις του άρθρου 11 του Κανονισμού (ΕΚ) 987/2009.

Σύμφωνα με την ανωτέρω εγκύκλιο «το πρώτο βασικό και θεμελιακό στοιχείο το οποίο απαιτείται κατά την έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης για την αρχική χορήγηση του συμπληρωματικού ποσού είναι το Έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της Ένωσης του άρθρου 16 του Π. Δ/τος 106/07 (άρθρο 19 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ), το οποίο είναι το αποδεικτικό στοιχείο για το αν ο αιτών έχει κατ’ αρχάς το δικαίωμα της μόνιμης διαμονής στη χώρα μας. Το πιστοποιητικό αυτό χορηγείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Δ/νσης Αλλοδαπών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας στους πολίτες της Ε.Ε μετά από πενταετή συνεχή νόμιμη διαμονή στο έδαφος του κράτους υποδοχής σύμφωνα με το άρθρο 16 της οδηγίας 2004/38 απόφαση (απόφαση ΔΕΚ C-162/09 σκέψη 43).

Το δικαίωμα της μονίμου διαμονής αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την προαγωγή της κοινωνικής συνοχής και προβλέφθηκε από την ανωτέρω οδηγία για να ενισχύει τη συνείδηση της ιθαγένειας της Ένωσης (απόφαση ΔΕΚ C-162/09 σκέψη17 και 32 και δεκάτη εβδόμη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2004/38). Απαιτείται λοιπόν η εγκατάσταση να γίνεται με σκοπό τη μονιμότητα διαμονής (Ειδική ΄Εκθεση Συνηγόρου του Πολίτη, Κύκλος Σχέσεων Κράτους –Πολίτη, Αθήνα Ιούλιος 2009, 1.3.1) στη χώρα υποδοχής και με ειλικρινή πρόθεση ενσωμάτωσης του μετακινούμενου ευρωπαίου πολίτη στο κοινωνικό σύνολο της χώρας υποδοχής και όχι η διαμονή και η κατοικία να χρησιμοποιείται παρελκυστικά για την «είσπραξη» κοινωνικών παροχών .

Εφιστούμε λοιπόν την προσοχή σας πρώτον: στο ότι αν δεν προσκομίζεται το εν λόγω πιστοποιητικό δεν νομιμοποιείστε σε έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης με συμπληρωματικό ποσό και σε καταβολή αντιστοίχων ποσών, δεύτερον: στον αυστηρό έλεγχο διαμονής για την μηνιαία χορήγηση του συμπληρωματικού ποσού, τρίτον : προς διακρίβωση του σκοπού της μονιμότητας της εγκατάστασης και για να αποδεικνύεται και ο ισχυρός δεσμός του πολίτη με το κράτος υποδοχής θα πρέπει να εξετάζονται με ιδιαίτερη επιμέλεια από τα αρμόδια όργανα η οικογενειακή κατάσταση του αιτούντος συμπληρωματικό ποσό σύνταξης και οι οικογενειακοί του δεσμοί (άρθρο 11 του Καν.(ΕΚ) 987/2009) .

Κατόπιν τούτων και για τη διασφάλιση της νομιμότητας των συνταξιοδοτικών δαπανών, την αποφυγή καταστρατηγήσεων του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου συνταξιοδότησης, την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής και τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, παρακαλούμε για τη τήρηση των ακόλουθων Εγκύκλιων οδηγιών:

Κατά την αρχική χορήγηση του συμπληρωματικού ποσού θα προσκομίζονται τα ακόλουθα δικαιολογητικά και για την καταβολή του συμπληρώματος θα ελέγχεται η ισχύς τους για κάθε μήνα.

Απαραίτητα Δικαιολογητικά

1) Έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της Ένωσης του άρθρου 16 του Π.Δ/τος 106/07 (άρθρο 19 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ). Επισημαίνουμε ότι αν δεν προσκομιστεί το εν λόγω πιστοποιητικό τα αρμόδια όργανα δεν νομιμοποιούνται σε χορήγηση συμπληρώματος σύνταξης.

2) Μισθωτήριο στο όνομα του αιτούντος κατατεθειμένο και θεωρημένο από την αρμόδια ΔΟΥ. Στο μισθωτήριο να φαίνονται ευδιάκριτα ο ΑΦΜ εκμισθωτή και μισθωτή προκειμένου στη συνέχεια να γίνεται διασταύρωση στοιχείων με την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών Γ.Γ.Π.Σ και Φορολογίας Εισοδήματος. Σημειώνουμε ότι η κάθε αλλαγή στο αρχικό μισθωτήριο θα κατατίθεται και θα θεωρείται από την αρμόδια ΔΟΥ και με ευθύνη του μισθωτή στις αρμόδιες υπηρεσίες των Ασφαλιστικών Οργανισμών.

3) Υπεύθυνη Δήλωση του εκμισθωτή νόμιμα θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής, ότι έχει ενοικιάσει το αναφερόμενο στο μισθωτήριο συμβόλαιο ακίνητο, το χρονικό διάστημα ενοικίασης, ότι δεν έχει ενοικιαστεί σε άλλο πρόσωπο και ότι έχει δηλώσει στη φορολογική του δήλωση τα εισοδήματα που προέρχονται από το συγκεκριμένο ακίνητο.

4) Λογαριασμό της ΔΕΗ στο όνομα του αιτούντος. Επισημαίνεται ότι θα λαμβάνονται υπόψη μόνον λογαριασμοί στους οποίους έχει μηχανογραφηθεί το ονοματεπώνυμο του μισθωτή και δεν αναγράφεται ή σημειώνεται απλά το ονοματεπώνυμο του μισθωτή χειρόγραφα.

5) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και επίσημα έγγραφα (επικυρωμένα και μεταφρασμένα) για το πού διαμένουν τα μέλη οικογένειας (σύζυγος - παιδιά- γονείς) για το πού βρίσκεται ο κοινωνικός ιστός του αιτούντος γιατί έτσι αποδεικνύεται ο ισχυρός δεσμός πολίτη - κράτους διαμονής.

Επίσης σύμφωνα με τα Α.Π.: ΔΟΣ Α 1143073 ΕΞ 2010/01 Νοεμβρίου 2010 και 3111/208/25-11-2010 έγγραφα του Υπουργείου Οικονομικών Δ/νση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων θα προσκομίζονται τα ακόλουθα στοιχεία:

6. Φορολογικά στοιχεία:

6α. Αντίγραφο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του αιτούντος, στην οποία να δηλώνεται η διεύθυνση κύριας κατοικίας, το παγκόσμιο εισόδημα, δηλαδή το εισόδημα ημεδαπής προέλευσης και τυχόν εισόδημα αλλοδαπής προέλευσης, κ.λπ.

6β. Βεβαίωση της φορολογικής αρχής της χώρας προέλευσης για την ύπαρξη ή μη εισοδημάτων και ακινήτων στην εν λόγω χώρα, νομίμως επικυρωμένη και μεταφρασμένη από την αρμόδια μεταφραστική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών.

6γ. Υποβολή Υπευθύνου Δηλώσεως νόμιμα θεωρημένης για το γνήσιο της υπογραφής, στην οποία θα αναγράφονται με ευκρίνεια τα στοιχεία του αιτούντος και της μόνιμης κατοικίας αυτού (π.χ. διεύθυνση, πόλη, χώρα, αριθμός φορολογικού μητρώου της χώρας προέλευσης). Θα αναφέρεται, επιπλέον, αν αποκτά άλλα εισοδήματα (π.χ. συντάξεις, εισόδημα από τόκους καταθέσεων, εισόδημα από την εκμίσθωση ακινήτων, μερίσματα κλ.π.) από τη χώρα προέλευσης, προκειμένου να είναι ευχερής η διακρατική διασταύρωση στοιχείων βάσει των διμερών συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας εισοδήματος σε συνδυασμό με την οδηγία 77/799/ΕΟΚ του Συμβουλίου, «σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή των αρμοδίων αρχών των κρατών μελών στον τομέα των άμεσων φόρων, ορισμένων ειδικών φόρων κατανάλωσης και των φόρων επί των ασφαλίστρων». Επισυνάπτεται υπόδειγμα Υ.Δ.

Εφιστούμε τη προσοχή των αρμοδίων οργάνων στις περιπτώσεις που αποδεδειγμένα εντοπίζεται καταστρατήγηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, να διαβιβάζονται, μέσω της Υπηρεσίας μας, αντίγραφα των ανωτέρω υπευθύνων δηλώσεων στην Δ/νση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του Υπουργείου Οικονομικών, προκειμένου η τελευταία να προβεί σε ανταλλαγή πληροφοριών με τις αλλοδαπές φορολογικές αρχές.

Πέραν των ανωτέρω σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα και με το άρθρο 18 του ως άνω Π.Δ/τος το αδιάλειπτο της διαμονής πιστοποιείται με οιοδήποτε πρόσφορο αποδεικτικό μέσο της εθνικής νομοθεσίας και επομένως κάθε στοιχείο που κρίνεται σκόπιμο κατά περίπτωση και ανάλογα με την ειδική νομοθεσία κάθε κράτους μέλους θα πρέπει να προσκομίζεται (π.χ.: το πιστοποιητικό μεταφοράς οικοσκευής προκειμένου για έλληνες που μεταστεγάζονται από την Γερμανία στην Ελλάδα ή σε περίπτωση δηλώσεως ιδιόκτητης κατοικίας το έντυπο Ε1 κ.λ.π.)

Επισημαίνεται ότι τα αρμόδια όργανα των ασφαλιστικών οργανισμών σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ 5. του Π.Δ/τος 106/2007 σε περίπτωση εύλογης αμφιβολίας για την πλήρωση των όρων σχετικά με το δικαίωμα της μόνιμης διαμονής των αιτούντων συμπληρωματικό ποσό, μπορούν να ζητούν τη συνδρομή των αρμοδίων αστυνομικών αρχών του τόπου κατοικίας τους και να προβαίνουν επίσης σε επιτόπιους ελέγχους.

Επίσης όταν διαπιστώνεται αιτιολογημένα ότι χρησιμοποιήθηκαν παραπλανητικές πληροφορίες και γενικά ότι στοιχειοθετείται κατάχρηση δικαιώματος ή απάτη, οι αρμόδιες υπηρεσίες των ασφαλιστικών οργανισμών να ενημερώνουν εγγράφως την αρμόδια Δ/νση Αλλοδαπών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας (Δ/νση Αλλοδαπών Αττικής και Θεσσαλονίκης και για την περιφέρεια οι κατά τόπους Αστυνομικές Δ/νσεις), η οποία σύμφωνα με το άρθρο 26 του ως άνω Π.Δ/γματος προβαίνει στις νόμιμες ενέργειες ανάκλησης ή μη χορήγησης του Εγγράφου πιστοποίησης μόνιμης διαμονής.»

Όπως διαπιστώνετε οι οδηγίες της ΓΓΚΑ καθιερώνουν αυστηρότερα κριτήρια για τη χορήγηση της συμπληρωματικής παροχής σε αλλοδαπούς και αποσκοπούν στην αποφυγή καταστρατηγήσεων. Οι εν λόγω οδηγίες έχουν εφαρμογή τόσο στις νέες περιπτώσεις χορήγησης συμπληρωμάτων, όσο και σε όσες είναι σε εκκρεμότητα καθώς επίσης και για τη συνέχιση καταβολής των συμπληρωμάτων για τα οποία έχουν ήδη εκδοθεί αποφάσεις.

Επιπλέον κρίθηκε απαραίτητη η αλλαγή του τρόπου πληρωμής των συμπληρωμάτων.

Ως γνωστό με την εγκ. 80/92 αλλά και με το Σ07/ΓΕΝ/12/30-06-09 Γενικό έγγραφο της Δ/νσής μας είχαμε ορίσει ότι για σκοπούς ελέγχου, η καταβολή της συμπληρωματικής παροχής θα έπρεπε να γίνεται κάθε μήνα, χειρόγραφα. Στην πράξη όμως παρατηρήθηκαν προβλήματα τήρησης αυτών των οδηγιών από τα περισσότερα κέντρα πληρωμής. Δεδομένου δε ότι είναι απαραίτητη η μηχανογραφική παρακολούθηση όλων των ποσών συντάξεων που καταβάλλονται από το Ίδρυμα, η αρμόδια Δ/νση Εκμετάλλευσης, με το Σ01/277/09-12-10 έγγραφό της, σας έδωσε οδηγίες σχετικά με την καθιέρωση νέων νομικών βάσεων (μεταξύ των οποίων και Ν.Β. συμπληρωματικής παροχής) για τα πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις κοινοτικές διατάξεις .

Από τον συνδυασμό όλων των προαναφερόμενων οδηγιών προκύπτει ότι τα αρμόδια Τμήματα θα πρέπει να ενεργούν ως εξής, όσον αφορά στους αλλοδαπούς συν/χους:

Α) Τα Τμήματα Απονομής σύνταξης για τις περιπτώσεις στις οποίες εκκρεμεί η χορήγηση συμπληρώματος, καθώς και για κάθε νέα περίπτωση, θα ζητούν τα ανωτέρω απαραίτητα δικαιολογητικά (1 έως 6 - σωρευτικά), προκειμένου κατά την έκδοση της οριστικής απόφασης να υπολογιστεί και το ποσό της συμπληρωματικής παροχής μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης. Επισημαίνουμε ότι οι αποφάσεις θα πρέπει με σαφήνεια να αναφέρουν τις σχετικές διατάξεις των Κοινοτικών Κανονισμών, ώστε να γίνεται σωστά η αναγγελία στη Μηχ/ση.

Β) Τα Τμήματα πληρωμής σύνταξης στα πλαίσια του ελέγχου που διενεργούν και πριν τη συμπλήρωση του σχετικού ΔΑΜ για την αναγγελία του συμπληρώματος στη Μηχανογράφηση όπως ορίζεται στο ανωτέρω έγγραφο της Δ/νσης Εκμετάλλευσης, θα πρέπει να επαληθεύουν κατ’ αρχάς την ύπαρξη όλων των ανωτέρω δικαιολογητικών στο φάκελο καθώς και την ισχύ τους.

Ειδικότερα:

• ανά δίμηνο θα προσκομίζεται ο λογαριασμός κατανάλωσης της ΔΕΗ προκειμένου να επιβεβαιώνεται η συνέχεια της διαμονής, καθώς επίσης και Υπεύθυνη Δήλωση του δικαιούχου ότι δεν έχει επέλθει μεταβολή στα λοιπά δικαιολογητικά που έχουν κατατεθεί στην υπηρεσία (έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής, μισθωτήριο, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης). Επισυνάπτεται υπόδειγμα Υ.Δ.
• σε ετήσια βάση θα προσκομίζονται τα δικαιολογητικά 6α, 6β, 6γ.

Επίσης εξακολουθεί να απαιτείται η προσκόμιση των αποδεικτικών είσπραξης της σύνταξης του άλλου κράτους (εφόσον έχει χορηγηθεί).

Διευκρινίζουμε ότι σε περίπτωση ζεύγους αλλοδαπών, δεν αποτελεί κώλυμα τα δικαιολογητικά 2),3),4) να εκδίδονται στο όνομα ενός εκ των συζύγων.

Ο ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

Διονύσης Πατσούρης

Συν.: Δύο (2) υποδείγματα Υ.Δ.

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ (.pdf)