ΘΕΜΑ: Εφαρμογή άρθρου 13 §1 Καν. ΕΚ 883/04

Σχετικό έγγραφό μας: Εγκύκλιος 28/2010

Με την ανωτέρω αναφερόμενη Εγκύκλιό μας, σας γνωστοποιήσαμε τις αλλαγές που επήλθαν με την έναρξη ισχύος, από 1.5.2010, των νέων Κοινοτικών Κανονισμών για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, 883/04 και 987/09.

Συγκεκριμένα, σ’ ότι αφορά τα θέματα υπαγωγής στην ασφάλιση, σας ενημερώσαμε για τις εξαιρέσεις που υπάρχουν στον γενικό κανόνα του άρθρου 11 §3α) Καν. ΕΚ 883/04 («το πρόσωπο που ασκεί μισθωτή δραστηριότητα σε κράτος μέλος, υπάγεται στη νομοθεσία του ενλόγω κράτους μέλους») και οι οποίες αφορούν περιπτώσεις απόσπασης κλπ.

Μία από αυτές τις εξαιρέσεις είναι και το άρθρο 13 §1 Καν. ΕΚ 883/04, το οποίο διαλαμβάνει τα εξής: «Το πρόσωπο που ασκεί κανονικά μισθωτή δραστηριότητα σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη υπάγεται: α) στη νομοθεσία του κράτους μέλους κατοικίας, εάν ασκεί ουσιώδες μέρος της δραστηριότητάς του σε αυτό ή εάν απασχολείται από διάφορες επιχειρήσεις ή διάφορους εργοδότες που έχουν την έδρα ή τον τόπο δραστηριοτήτων τους σε διαφορετικά κράτη μέλη ή β) στη νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο έχουν την έδρα ή τον τόπο δραστηριοτήτων τους η επιχείρηση ή ο εργοδότης που το απασχολούν, εάν το πρόσωπο αυτό δεν ασκεί ουσιώδες μέρος των δραστηριοτήτων του στο κράτος μέλος κατοικίας».

Σύμφωνα με το άρθρο 16 §§2 και 3 του Καν. ΕΚ 987/09, που περιγράφει τη διαδικασία εφαρμογής του άρθρου 13 Καν. ΕΚ 883/04: «Ο οριζόμενος φορέας του κράτους μέλους κατοικίας, προσδιορίζει αμελλητί τη νομοθεσία που εφαρμόζεται στον ενδιαφερόμενο... Ο αρχικός προσδιορισμός αυτός είναι προσωρινός. Ο φορέας ενημερώνει για τον προσωρινό προσδιορισμό τους φορείς που έχουν ορισθεί από κάθε κράτος μέλος στο οποίο ασκείται μια δραστηριότητα. Ο προσωρινός προσδιορισμός της εφαρμοστέας νομοθεσίας... καθίσταται οριστικός εντός δύο μηνών από τη στιγμή κατά την οποία ενημερώθηκαν για τον προσωρινό προσδιορισμό οι φορείς που έχει ορίσει η αρμόδια αρχή των σχετικών κρατών μελών...».

Σύμφωνα με τα παραπάνω, εφόσον έχουμε εφαρμογή του άρθρου άρθρο 13 §1 Καν. 883/04, όταν το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ είναι φορέας του τόπου κατοικίας οφείλει να εκδώσει το έντυπο Α1 (πρώην Ε 101) ορίζοντας την εφαρμοστέα νομοθεσία ανάλογα με την περίπτωση. Για παράδειγμα, ένας λυρικός τραγουδιστής που κατοικεί στην Ελλάδα και ασκεί δραστηριότητα σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη θα απευθυνθεί στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ για να προμηθευτεί το έντυπο Α1. Στην περίπτωση που έχει ουσιώδη δραστηριότητα στην Ελλάδα (π.χ. απασχολείται τακτικά στη Λυρική Σκηνή), τότε το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ θα ορίσει ως εφαρμοστέα νομοθεσία την ελληνική. Σε περίπτωση όμως που δεν έχει ουσιώδη δραστηριότητα στην Ελλάδα, αλλά απασχολείται από ένα γερμανό εργοδότη και δίνει παραστάσεις σε διάφορες χώρες της Ε.Ε., τότε το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ θα ορίσει ως εφαρμοστέα νομοθεσία τη γερμανική, γιατί εκεί έχει την έδρα του ο εργοδότης που τον απασχολεί. Στη συνέχεια, θα αποστείλει το έντυπο Α1 στους οριζόμενους φορείς των εμπλεκομένων κρατών μελών και εφόσον δεν αντιδράσουν στον καθορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας εντός δύο μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία θα ενημερωθούν, τότε ο ορισμός που έχει κάνει το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ καθίσταται οριστικός.

Ευνόητο είναι ότι το ανωτέρω παράδειγμα είναι ενδεικτικό και δεν μπορεί να καλύψει όλες τις περιπτώσεις που μπορεί να τύχουν στο κάθε Υποκατάστημα. Για την καλύτερη κατανόηση του όρου «άσκηση δραστηριοτήτων σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη» σας παραπέμπουμε στο άρθρο 14 §5β) Καν. ΕΚ 987/09, σύμφωνα με το οποίο: «Για την εφαρμογή του άρθρου 13 παράγραφος 1 του βασικού κανονισμού, ως πρόσωπο που ‘ασκεί κανονικά μισθωτή δραστηριότητα σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη’ νοείται ιδίως το πρόσωπο το οποίο: α) ενώ διατηρεί μια δραστηριότητα σε ένα κράτος μέλος, ασκεί ταυτόχρονα χωριστή δραστηριότητα στην επικράτεια ενός ή περισσότερων άλλων κρατών μελών ανεξάρτητα από τη διάρκεια ή τη φύση αυτής της χωριστής δραστηριότητας, β) ασκεί συνεχώς εναλλασσόμενες δραστηριότητες, με εξαίρεση τις περιθωριακές δραστηριότητες, σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη ανεξάρτητα από τη συχνότητα ή την τακτικότητα της εναλλαγής».

Εφιστούμε, επίσης, την προσοχή σας στο ότι η ανωτέρω διαδικασία ισχύει μόνο εφόσον υπάρχει εφαρμογή του άρθρου 13 §1 Καν. ΕΚ 883/04, δηλαδή «άσκηση δραστηριοτήτων σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη», και όχι σε περιπτώσεις απόσπασης (άρθρο 12 §1 Καν. ΕΚ 883/04) όπου η διαδικασία παραμένει εν γένει η ίδια όπως και με τον Κανονισμό ΕΚ 1408/71, με τη μόνη διαφορά ότι η περίοδος απόσπασης μπορεί να φτάνει μέχρι και τους 24 μήνες (βλ. σχετικά Εγκύκλιό μας αρ. 28/2010).

Το πλήρες κείμενο των κοινοτικών κανονισμών μπορείτε να το αναζητήσετε στην ιστοσελίδα του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ: http://www.ika.gr/gr/infopages/dasika.cfm.

Ακολουθούν οδηγίες για τη συμπλήρωση του εντύπου Α1, όταν εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η ελληνική ή όταν εφαρμόζεται η νομοθεσία άλλου κράτους μέλους αντίστοιχα. Σημειώστε ότι πρέπει να συμπληρώνουμε πάντα με λατινικούς χαρακτήρες.

Τέλος, επισημαίνεται ότι όταν εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η ελληνική, τότε το έντυπο συμπληρώνεται από το Υποκατάστημα ΙΚΑ – ΕΤΑΜ του τόπου εργασίας και καταχωρείται στον εργοδοτικό φάκελο. Αντίθετα, όταν εφαρμοστέα είναι η νομοθεσία άλλου κράτους μέλους, τότε το έντυπο συμπληρώνεται από το Υποκατάστημα του τόπου κατοικίας του εργαζόμενου και αρχειοθετείται σε φάκελο στο όνομα του εργαζόμενου. Και στις δύο περιπτώσεις, αρμόδιο είναι το Τμήμα Εσόδων του Υποκαταστήματος.

Α. Συμπλήρωση εντύπου Α1, όταν εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η ελληνική

(Υποκατάστημα ΙΚΑ – ΕΤΑΜ του τόπου εργασίας)

1. Προσωπικά στοιχεία του/της κατόχου

Αναγράφονται τα προσωπικά στοιχεία του εργαζόμενου, όπως φαίνονται από την αστυνομική του ταυτότητα ή το διαβατήριό του.

2. Εφαρμοστέα νομοθεσία κράτους μέλους

2.1. Κράτος μέλος: EL (προσοχή: ο ISO κωδικός της Ελλάδας είναι EL και όχι GR)

2.2. Ημερομηνία έναρξης και λήξης του εντύπου. Αναγράφουμε το διάστημα που θα απασχοληθεί στο εξωτερικό.

3. Επιβεβαίωση καθεστώτος της θέσης σας

Συμπληρώνουμε την ένδειξη 3.2. Μισθωτός, ο οποίος εργάζεται σε δύο ή περισσότερα κράτη

4. Στοιχεία εργοδότη στο κράτος του οποίου η νομοθεσία εφαρμόζεται

Αναγράφουμε τα στοιχεία του εργοδότη στην Ελλάδα.

5. Στοιχεία εργοδότη στο(α) άλλο(α) κράτος(η) μέλος(η)

Αναγράφουμε τη διεύθυνση/διευθύνσεις απασχόλησης, όπως θα μας τις δηλώσει ο ασφαλισμένος.

6. Φορέας που συμπληρώνει το έντυπο

Συμπληρώνουμε τα στοιχεία του Υποκαταστήματος και βάζουμε και ξενόγλωσση σφραγίδα.

Β. Συμπλήρωση εντύπου Α1, όταν εφαρμοστέα είναι η νομοθεσία άλλου κράτους μέλους (Υποκατάστημα ΙΚΑ – ΕΤΑΜ του τόπου κατοικίας)

1. Προσωπικά στοιχεία του/της κατόχου

Όπως στην περίπτωση Α.

2. Εφαρμοστέα νομοθεσία κράτους μέλους

2.1. Κράτος μέλος: αναγράφουμε τα αρχικά του κράτους μέλους η νομοθεσία του οποίου εφαρμόζεται (για παράδειγμα εάν εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η γερμανική, γράφουμε DE)

2.2. Όπως στην περίπτωση Α.

2.5. Σημειώνουμε την ένδειξη «ο καθορισμός είναι προσωρινός»

3. Επιβεβαίωση καθεστώτος της θέσης σας

Όπως στην περίπτωση Α.

4. Στοιχεία εργοδότη στο κράτος του οποίου η νομοθεσία εφαρμόζεται

Αναγράφουμε τα στοιχεία του εργοδότη στο άλλο κράτος.(π.χ. στη Γερμανία, εάν εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η γερμανική)

5. Στοιχεία εργοδότη στο(α) άλλο(α) κράτος(η) μέλος(η)

Αναγράφουμε τη διεύθυνση/διευθύνσεις απασχόλησης στις άλλες χώρες, όπως θα μας τις δηλώσει ο ασφαλισμένος.

6. Φορέας που συμπληρώνει το έντυπο

Συμπληρώνουμε τα στοιχεία του Υποκαταστήματος και βάζουμε και ξενόγλωσση σφραγίδα.

Συνημμένα: α) έντυπο Α1

β) κατάλογος οριζομένων ευρωπαϊκών φορέων

γ) άρθρα 13 Καν. ΕΚ 883/04, 14 και 16 Καν. ΕΚ 987/09

ΕΝΤΥΠΟ Α1

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 987/2009

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 884/2004