ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Νοεμβρίου 2017.

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. ε΄ του ν. 3691/2008, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης, ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και καταστάσεις που αφορούν στη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την κοινοτική νομοθεσία και τις συστάσεις της FATF (Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος ή και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στο Μπουένος Άιρες στις 1 - 3 Νοεμβρίου 2017 (http://www.fatf-gafi.org/publications/fatfgeneral/documents/outcomes-plenary-november-2017.html ), μεταξύ άλλων:

 επεσήμανε ότι η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας παραμένει κορυφαία προτεραιότητά της

 τόνισε την σημασία της αποτελεσματικής ανταλλαγής πληροφοριών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες

 αναφέρθηκε στον εμπλουτισμό του Οδηγού της FATF έτους 2013, για τα Μέτρα καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την Χρηματοοικονομική Ένταξη και

 εξέδωσε δύο έγγραφα σχετικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Ειδικότερα:

Α. Βασική προτεραιότητα για τη FATF αποτελεί η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, λόγω της συνεχιζόμενης απειλής της τρομοκρατίας προς τις κοινωνίες, την προστασία και την ασφάλεια. Οι εκπρόσωποι των χωρών συζήτησαν τις δράσεις που αναλήφθηκαν σύμφωνα με το Επιχειρησιακό της Σχέδιο της FATF και υιοθέτησαν έκθεση με τίτλο «The Financing of Recruitment for Terrorist Purposes». Η εν λόγω έκθεση αναλύει τους τρόπους με τους οποίους οι τρομοκρατικές οργανώσεις χρηματοδοτούν την στρατολόγηση νέων μελών και θα δημοσιευθεί κατόπιν διαβούλευσης με επιλεγμένους φορείς.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συλλογή και ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, όπως και το ξέπλυμα χρήματος, δεν οριοθετείται από τα εθνικά σύνορα, αλλά μπορεί να έχει διασυνδέσεις σε αρκετές χώρες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Επομένως, η επικαιροποιημένη γνώση και κατανόηση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται από τρομοκρατικές οργανώσεις για ανεύρεση, μεταφορά και χρήση κεφαλαίων είναι κρίσιμη για τον περιορισμό των συγκεκριμένων οικονομικών ροών.

Β. Η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την ύπαρξη λειτουργικού πλαισίου καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και προϋπόθεση για τη βελτίωση της οικονομικής διαφάνειας και της προστασίας της ακεραιότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Από τη διαβούλευση με τον ιδιωτικό τομέα έχει επισημανθεί η ανάγκη να αποσαφηνιστούν ορισμένες απαιτήσεις της FATF αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών όπως και η ανάγκη ανάληψης περισσότερης δράσης για να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην ανταλλαγή πληροφοριών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στο ανωτέρω πλαίσιο συμφωνήθηκε η αναθεώρηση της ερμηνείας επί της Σύστασης 18 για τις απαιτήσεις στην ανταλλαγή πληροφοριών που σχετίζονται με τις ασυνήθεις ή ύποπτες συναλλαγές εντός των χρηματοοικονομικών ομίλων. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η παροχή της πληροφορίας σε υποκαταστήματα και θυγατρικές για τη διαχείριση κινδύνου ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η FATF υιοθέτησε την αναθεώρηση της Σύστασης 21 για την αποσαφήνιση της αλληλεπίδρασης των ως άνω απαιτήσεων με τις διατάξεις περί μη τήρησης της εμπιστευτικότητας.

Γ. Επίσης, βασική προτεραιότητα της FATF αποτελεί και η Χρηματοοικονομική Ένταξη. Μία υπερβολικά προσεκτική προσέγγιση διασφαλίσεων για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας θα μπορούσε να έχει ως ακούσια συνέπεια την εξαίρεση των νόμιμων επιχειρήσεων και καταναλωτών από το επίσημο χρηματοοικονομικό σύστημα. Η Ολομέλεια υιοθέτησε τον εμπλουτισμό του Οδηγού της FATF έτους 2013, για τα Μέτρα καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την Χρηματοοικονομική Ένταξη, με παραδείγματα χωρών που εφαρμόζουν μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τους πελάτες προσαρμοσμένα στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής ένταξης. Η έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων ταυτοποίησης και επιβεβαίωσης δεδομένων αποτελεί ένα από τα βασικά εμπόδια στην παροχή κατάλληλων ρυθμισμένων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ή προϊόντων στους μη ενταγμένους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα πελάτες. Ο ανωτέρω εμπλουτισμός του Οδηγού στοχεύει στην ενθάρρυνση των χωρών για χρήση της ευελιξίας των Συστάσεων της FATF ώστε να παρέχονται χρηστές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες στους χρηματοοικονομικά αποκλεισμένους.

Δ. Σε Δημόσια Ανακοίνωση ( FATF Public Statement – 3 Νοεμβρίου 2017) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (που είναι διαθέσιμη στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/public-statement-november-2017.html) η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αντίμετρα με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Συγκεκριμένα, η FATF παροτρύνει τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοοικονομικά τους ιδρύματα να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με την εν λόγω χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων της χώρας και όσων τα εκπροσωπούν. Παράλληλα με το λεπτομερή έλεγχο των συναλλαγών, η FATF καλεί τα μέλη της να επιβάλλουν αποτελεσματικά αντίμετρα και στοχευμένες χρηματοοικονομικές κυρώσεις, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό την προστασία του χρηματοοικονομικού τομέα τους από τους κινδύνους για ξέπλυμα χρήματος και για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής, που προέρχονται από την εν λόγω χώρα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την απαγόρευση της λειτουργίας εντός της επικράτειάς τους των υπαρχόντων υποκαταστημάτων, των θυγατρικών και των γραφείων αντιπροσωπείας των τραπεζών της χώρας αυτής και να τερματίσουν τις σχέσεις ανταπόκρισης με τις τράπεζες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας, όπου απαιτείται από τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το Ιράν. Ειδικότερα, η FATF τον Ιούνιο του 2016 ανέβαλε για δώδεκα μήνες την εφαρμογή αντίμετρων χαιρετίζοντας τη δέσμευση της χώρας για την υιοθέτηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και την αναζήτηση τεχνικής βοήθειας για την υλοποίησή του Σχεδίου αυτού. Σε συνέχεια της πολιτικής δέσμευσης του Ιράν και της σχετικής προόδου που παρατηρήθηκε σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, η FATF αποφάσισε τη συνέχιση της αναβολής της επιβολής των αντίμετρων. Σε κάθε περίπτωση το Ιράν θα παραμείνει στη Δημόσια Ανακοίνωση, μέχρι να ολοκληρώσει την εφαρμογή του συνόλου του Σχεδίου Δράσης.

Το σχέδιο δράσης λήγει τον Ιανουάριο 2018 και η FATF παροτρύνει το Ιράν να προχωρήσει με γοργό ρυθμό στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για τη διασφάλιση πλήρους και ακριβή εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης, αντιμετωπίζοντας τις εναπομένουσες ελλείψεις σε θέματα καταπολέμησης ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Στη συνεδρίαση που θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο 2018 η FATF θα αξιολογήσει την πρόοδο που θα έχει πραγματοποιήσει το Ιράν και θα πράξει ανάλογα.

Επίσης, η FATF διατηρεί τους προβληματισμούς της για τους κινδύνους χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την απειλή στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα που προέρχονται από το Ιράν και για το λόγο αυτό καλεί τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα να εφαρμόζουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας κατά τις επιχειρηματικές σχέσεις και τις συναλλαγές τους με φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προέρχονται από το Ιράν. Η FATF παροτρύνει το Ιράν να αντιμετωπίσει εξολοκλήρου τις αδυναμίες του, ειδικότερα σε σχέση με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Επιπλέον με έγγραφο που αναφέρεται στη διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο ( Improving Global AML/CTF Compliance: on-going process – 3 Νοεμβρίου 2017, διαθέσιμο στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/fatf-compliance-november-2017.html) προσδιορίζονται οι χώρες που αποτελούν κίνδυνο για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αλλά έχουν δεσμευτεί επίσημα για την υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αυτών σε συνεργασία με τη FATF. Οι χώρες αυτές είναι: Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Αιθιοπία, Ιράκ, Σρι Λάνκα, Συρία, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Τυνησία, Βανουάτου και Υεμένη.

Η FATF προτρέπει τις ανωτέρω χώρες να εφαρμόσουν πιστά και εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος τα συμφωνηθέντα Σχέδια Δράσης, ενώ καλεί τα μέλη της να λάβουν υπόψη τις παρεχόμενες στο έγγραφο πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειώσει και τις ελλείψεις που εξακολουθεί να παρουσιάζει κάθε μία από τις χώρες αυτές.

Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι η Ουγκάντα δε θα υπόκειται πλέον στη διαρκή διαδικασία παρακολούθησης συμμόρφωσης που εφαρμόζει η FATF, λόγω της σημαντικής προόδου που έχει σημειώσει ως προς την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης της για το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Επίσης με ανακοίνωσή της το Φεβρουάριο του 2016, η FATF εξέφρασε τις βαθιές της ανησυχίες σχετικά με τη συνεχιζόμενη αποτυχία της Βραζιλίας στην αντιμετώπιση των σοβαρών ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην τρίτη έκθεση αξιολόγησης που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2010, ιδιαίτερα εκείνων που σχετίζονταν με την τρομοκρατία και τη χρηματοδότησή της. Η FATF ζήτησε την εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων και τόσο τον Οκτώβριο του 2016 όσο και τον Φεβρουάριου και Ιούνιο του 2017 επανέλαβε την ανησυχία της, καλώντας τη Βραζιλία να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες της. Παρόλο που έγιναν βήματα για τη βελτίωση του καθεστώτος καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αδυναμίες εξακολουθούν να υπάρχουν σχετικά με την επιβολή στοχευμένων χρηματοοικονομικών κυρώσεων. Ως επόμενο βήμα στη διαδικασία παρακολούθησης, η Βραζιλία δεσμεύτηκε σε Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση των εναπομενουσών ελλείψεων στο καθεστώς εφαρμογής στοχευμένων χρηματοοικονομικών κυρώσεων. Σε περίπτωση που η Βραζιλία δεν συμμορφωθεί προς τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με το Σχέδιο Δράσης, η FATF θα εξετάσει τη λήψη περαιτέρω μέτρων κατά τη διαδικασία παρακολούθησης.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 19 του ν. 3691/2008 σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας – υπόχρεα πρόσωπα εποπτείας Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης (άρθ. 6, παρ. 2 του ν. 3691/2008), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ. που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.3691/2008, όπως ισχύει. Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο βάσει των διατάξεων του ν.3691/2008 διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΪΤΗΣ