Δευτέρα 7 Αυγούστου 2017

Αποψη: Στο στόχαστρο των ελεγκτικών αρχών οι ενδοομιλικές συναλλαγές

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΡΑΚΙΤΗΣ*

Η συνεργασία των ελληνικών και αλλοδαπών φορολογικών αρχών ενισχύεται. Στη Βουλή κατατέθηκε στις 20 Ιουλίου νομοσχέδιο για την αυτόματη ανταλλαγή έκθεσης κατανομής κερδών και φορολογίας των πολυεθνικών ομίλων. Ειδικότερα, στην έκθεση θα δηλώνεται η κατανομή ανά χώρα των εσόδων, κερδών, του φόρου, του αριθμού εργαζομένων, του κεφαλαίου και των ενσώματων περιουσιακών τους στοιχείων.

Η έκθεση ανά χώρα ήταν μία από τις κεντρικές ιδέες του ΟΟΣΑ για την ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας και, μέσω αυτής, της καταπολέμησης της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς κερδών από τις χώρες που δημιουργείται αξία για την πολυεθνική επιχείρηση.

Στην Ελλάδα η υποχρέωση για τη σύνταξη και ανταλλαγή της έκθεσης με τις αρχές των κρατών-μελών της Ε.Ε. θεσμοθετείται μέσω της ενσωμάτωσης με το νομοσχέδιο της οδηγίας 2016/881. Σε σχέση με τρίτες χώρες, για την ανταλλαγή της πληροφόρησης απαιτείται ειδική διμερής συμφωνία.

Η υποχρέωση αφορά ομίλους επιχειρήσεων με θυγατρικές ή μόνιμες εγκαταστάσεις σε άλλες χώρες με ενοποιημένα έσοδα 750 εκατ. ευρώ και άνω. Η πρώτη έκθεση θα αφορά τη χρήση που άρχισε εντός του 2016 και θα υποβάλλεται εφόσον την προηγούμενη χρήση ο όμιλος είχε ξεπεράσει το όριο των 750 εκατ. ευρώ ή του κατά προσέγγιση ισοδύναμου ποσού σε τοπικό νόμισμα βάσει της ισοτιμίας Ιανουαρίου 2015. Η προθεσμία υποβολής της είναι το τέλος της επόμενης χρονιάς.

Η έκθεση θα υποβάλλεται μόνο στις φορολογικές αρχές της χώρας της μητρικής εταιρείας, εκτός αν αυτή η χώρα είναι εκτός Ε.Ε. και δεν έχει διμερή συμφωνία ανταλλαγής με την Ελλάδα.

Σύμφωνα με το προοίμιο της οδηγίας, σε περιπτώσεις που δεν παρέχεται σε εταιρεία-μέλος του ομίλου όλη η πληροφόρηση για την υποβολή της έκθεσης, τα κράτη-μέλη θα μπορούν, πέρα από την επιβολή προστίμου, να το θεωρήσουν ως ένδειξη ανάγκης διενέργειας μιας πρώτης/πρόχειρης (high-level) –και όχι «υψηλού κινδύνου», όπως αποδόθηκε στην αδόκιμη μετάφραση του όρου στο νομοσχέδιο– αξιολόγησης κινδύνου διάβρωσης της φορολογικής βάσης και μεταφοράς κερδών. Επίσης, στο προοίμιο της οδηγίας τονίζεται ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να ερμηνεύουν τους όρους της σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, η οποία σε σχέση με τον σκοπό και τους περιορισμούς στη χρήση της έκθεσης αναφέρει: «Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται (από τις φορολογικές αρχές) ως υποκατάστατο ενδελεχούς ανάλυσης των επιμέρους ενδοομιλικών συναλλαγών και των τιμών τους, βάσει μιας πλήρους λειτουργικής και συγκριτικής ανάλυσης. Τα αντλούμενα από την έκθεση ανά χώρα στοιχεία δεν αποτελούν από μόνα τους τελική απόδειξη ότι οι τιμές των ενδοομιλικών συναλλαγών είναι ή δεν είναι ορθές. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τις φορολογικές αρχές για να προβαίνουν σε φορολογικές αναμορφώσεις επιμερισμού του παγκόσμιου εισοδήματος βάσει κλασματικής κατανομής». Πρέπει, συνεπώς, να προσεχθεί ιδιαίτερα η τελική διατύπωση του άρθρου 4 του νομοσχεδίου. Η τωρινή διατύπωση αφήνει περιθώρια ανεξέλεγκτης δράσης της διοίκησης, που έρχονται σε αντίθεση με τον σκοπό και το γράμμα της οδηγίας.

Ομως και οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι σε θέση να δικαιολογήσουν με εμπορικούς όρους σημαντικές ανομοιομορφίες μεταξύ των εσόδων και των κερδών τους σε σχέση, για παράδειγμα, με τον αριθμό εργαζομένων και τη διαφορά στο επίπεδο φορολογίας.

Ενα άλλο σημαντικό ζήτημα αφορά τις θυγατρικές εταιρείες ή μόνιμες εγκαταστάσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων τρίτων χωρών, οι οποίες ακόμα και αν έχουν μικρή δραστηριότητα στην Ελλάδα πρέπει να ενημερώσουν τις ελληνικές αρχές έως τις 31-12-2017 για χρήσεις που έληξαν 31/12/2016, σε ποια χώρα ο όμιλός τους θα συγκεντρώσει τις σχετικές πληροφορίες. Λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι: α) η Ελλάδα είναι μία από τις τελευταίες χώρες της Ε.Ε. που ενσωματώνει την οδηγία, β) δεν έχει συνάψει ακόμα καμία διμερή συμφωνία ενεργοποίησης της ανταλλαγής με τρίτη χώρα και γ) η οδηγία παρέχει ρητά τη δυνατότητα παράτασης, θα ήταν πολύ σημαντικό να παραταθεί ο χρόνος αυτής της γνωστοποίησης μέχρι τον χρόνο υποβολής των φορολογικών τους δηλώσεων για το 2017. Επιπλέον, η υποχρέωση να υποβάλουν οι ίδιες την έκθεση ανά χώρα, εφόσον δεν υπάρξει διμερής συμφωνία ανταλλαγής, να μετακινηθεί κατά ένα έτος. Ηδη η Γερμανία, που έχει συνάψει πάνω από 15 διμερείς συμφωνίες ανταλλαγής με τρίτες χώρες (με στοιχεία του ΟΟΣΑ, Μάιος 2017), έχει ορίσει ως χρόνο υποβολής της γνωστοποίησης το τέλος του 2018. Προς τι, λοιπόν, αυτή η πρεμούρα;

* Ο κ. Αλέξανδρος Καρακίτης είναι δικηγόρος Δ.Ν. - φορολογικός σύμβουλος.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/