ΘΕΜΑ : «Σφράγιση αποστακτικών μηχανημάτων των αποσταγματοποιών».

Α. 1. Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας [ν.2969/2001 (άρθρο 4, παρ. 2), Β.Δ. της 25-12-1917 (άρθρα 8, 14 παρ. 2 & 4, 17 παρ. 7 & 8, 18, ως και 43-47), ΑΥΟ 3002475/383/0029/02-02-2010 (άρθρο 3, παρ. 3γ)], το όλο αποστακτικό κύκλωμα των μονάδων παραγωγής (οινοπνευματοποιεία Α΄& Β΄ κατηγορίας ως και αποσταγματοποιεία), στις οποίες παράγεται αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα, προϊόντα απόσταξης κλπ (των κωδικών ΣΟ 22.07 και 22.08) πρωτογενώς – δηλαδή εξ υπαρχής από την κατεργασία γεωργικών προϊόντων βάσεως (σακχαρούχες ή/και αλκοολούχες πρώτες ύλες) - πρέπει να είναι σφραγισμένο με ειδικού τύπου σφραγίδες (σφραγιδοκάλυκες και σφραγιδοσύρματα), ενώ πρέπει να πληροί συγκεκριμένους όρους και απαιτήσεις όσον αφορά την όλη κατασκευή και διάταξή του.

Τούτο δε, ως αναγκαίο και απαραίτητο μέτρο, προκειμένου να διασφαλίζεται κατ’ αρχήν (και πρωτίστως) η μη διαφυγή της φορολογητέας ύλης, αλλά ταυτόχρονα και ο έλεγχος της ταυτότητας και ποιότητας των προϊόντων, υπό συνθήκες διαφάνειας και αντικειμενικότητας.

2. Όπως προκύπτει από τις προαναφερθείσες διατάξεις, το κατά τα ανωτέρω αποστακτικό κύκλωμα στις κατά τα ανωτέρω μονάδες παραγωγής (οινοπνευματοποιεία Α΄& Β΄κατηγορίας και αποσταγματοποιεία) και ανεξαρτήτως του είδους αυτών, σε γενικές γραμμές αποτελείται i) από τα καθαυτό χρησιμοποιούμενα αποστακτικά μηχανήματα, διαφόρων τύπων και με ποικιλία παραλλαγών – και επομένως και διαφόρου (κατά περίπτωση) βαθμού πολυπλοκότητας - συνιστάμενα από διάφορα μέρη, ii) τους (τυχόν) προσαρμοσμένους σ’ αυτά κατάλληλους μηχανικούς μετρητές, ως και iii) τα επίσης προσαρμοσμένα σ’ αυτά δοχεία συλλογής στα οποία συλλέγεται προς καταμέτρηση και έλεγχο η (εκάστοτε) παραγόμενη ποσότητα των κατά τα ανωτέρω αλκοολούχων προϊόντων.

Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες σχετικές διατάξεις (Β.Δ. της 25-12-1917, άρθρο 47), οι κατά τα ανωτέρω ειδικές σφραγίδες επιτίθενται σε όλα τα μέρη/θέσεις του κατά τα ανωτέρω αποστακτικού μηχανήματος από τα οποία διέρχεται αλκοολούχο υγρό ή ατμός ενώ, προκειμένου για τους (τυχόν προσαρμοζόμενους σ’ αυτό) μηχανικούς μετρητές, προβλέπεται η εκτέλεση ειδικής κατασκευής για την τοποθέτησή τους και η κατά ειδικό, καθοριζόμενο στις εν λόγω διατάξεις, τρόπο σφράγισή τους ως και η τοποθέτηση εξωτερικά ειδικού καλύμματος επίσης σφραγιζόμενου κατά ειδικό τρόπο.

Είναι προφανές ότι η εφαρμογή στην πράξη και η υλοποίηση της εν λόγω γενικής – και απλής κατά τη διατύπωσή της - διάταξης, δηλαδή ο καθορισμός εν τέλει των σημείων/θέσεων σφράγισης, καταφανώς ιδιαίτερης σημασίας και σπουδαιότητας, συναρτάται ισχυρά προς την ιδιαίτερη κατασκευή και τα λειτουργικά χαρακτηριστικά αυτού ώστε, δεδομένης και της διαφορετικότητας των τύπων και της ποικιλίας των παραλλαγών που παρουσιάζουν τα αποστακτικά μηχανήματα, τούτο να είναι ιδιαίτερα δυσχερές έργο καθ’ όσον μάλιστα δεν μπορούν, εξ’ αντικειμένου, να διατυπωθούν οδηγίες λεπτομερείς και ειδικές και έτσι οι όποιες σχετικές οδηγίες και κατευθύνσεις από την Υπηρεσία μας να είναι κατ΄ ανάγκη γενικές και οπωσδήποτε και σε κάθε περίπτωση ενδεικτικές.

Είναι επίσης προφανές ότι για τον καθορισμό εν τέλει των σημείων/θέσεων σφράγισης προϋποτίθεται η ύπαρξη λεπτομερούς και καλής ποιότητας σχεδιαγράμματος στο οποίο να αποτυπώνεται (σχηματικά μεν, πλην) σαφώς η όλη λειτουργία του αποστακτικού μηχανήματος, όπως άλλωστε προβλέπεται και στις σχετικές διατάξεις της προαναφερθείσας και ισχύουσας νομοθεσίας, ενώ ασφαλώς υποβοηθητικό στοιχείο είναι η ύπαρξη σχετικού τεχνικού υπομνήματος ή και οδηγιών χρήσης (από τον κατασκευαστή κ.λ.π.) του αποστακτικού μηχανήματος.

Προκειμένου λοιπόν για τον καθορισμό των σημείων/θέσεων σφράγισης, το εν λόγω σχεδιάγραμμα, ως και τα τυχόν υπάρχοντα κατά τα ανωτέρω υποβοηθητικά στοιχεία, θα πρέπει να εξετάζονται και μελετώνται ενδελεχώς, από την αρμόδια Χημική Υπηρεσία του ΓΧΚ, σε συνδυασμό και με τον απαραίτητο επιτόπιο έλεγχο και αυτοψία από έμπειρους χημικούς υπαλλήλους αυτής.

3. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες διατάξεις, η σύνδεση (αρμογή) των διαφόρων σωλήνων δεν επιτρέπεται δια συγκολλήσεως τούτων, αλλά με χρήση ειδικών μικρών δίσκων (φλαντζών) οι οποίοι καλύπτονται δια δύο κοίλων ημικυλίνδρων (εξ ψευδαργύρου) συνδεομένων ασφαλώς μέσω σύρματος, δια διασταυρουμένης ραφής, στα άκρα του οποίου προσαρμόζονται οι κατά τα ανωτέρω ειδικές σφραγίδες.

Όσον αφορά τα δοχεία συλλογής, σύμφωνα πάντοτε με τις εν λόγω διατάξεις, αυτά πρέπει να είναι μόνιμα, κανονικού σχήματος, να έχει ελεγχθεί προηγουμένως η χωρητικότητα αυτών (καταρτισθέντων των σχετικών ογκομετρικών πινάκων) και να είναι τοποθετημένα έτσι ώστε να είναι δυνατός ο πανταχόθεν έλεγχος της εξωτερικής επιφάνειας αυτών, καθώς και η ανά πάσα στιγμή σφράγιση και αποσφράγιση αυτών και να μη φέρουν οπές και εμβαλώματα.

Τα δοχεία αυτά πρέπει να είναι κατάλληλα τοποθετημένα, σε σχέση με το αποστακτικό μηχάνημα ώστε η ροή προς αυτά του εξερχομένου αλκοολούχου υγρού από τον επίσης σφραγισμένο υάλινο κώδωνα («γυάλα») με τον οποίο αυτά συνδέονται δι’ αγωγού σωλήνος, (κοινή διασωλήνωση) να είναι φυσική (δηλαδή, υπό την επίδραση και μόνο της βαρύτητας).

Επισημαίνεται ότι ο εν λόγω αγωγός σωλήνας δεν επιτρέπεται να φέρει ενδιαμέσως στρόφιγγα, βάνα κλπ, η οποία θα μπορούσε να κλείσει την δίοδο του υγρού και να προκληθεί έτσι υπερεκχείλιση του υαλίνου κώδωνος («γυάλας»).

Ο εν λόγω αγωγός σωλήνας πρέπει να είναι σφραγισμένος κατά τα σημεία διακοπής αυτού και πρέπει να καταλήγει στο τελευταίο δοχείο (δοχείο υπερχείλισης) αφού προηγουμένως διέλθει από τα πριν από αυτό τοποθετημένα δοχεία συλλογής.

Τα εν λόγω δοχεία συνδέονται με τον αγωγό σωλήνα (κοινή διασωλήνωση) κατά τα σημεία διακοπής αυτού και κατά τρόπο ώστε στο τμήμα που περιλαμβάνεται εντός εκάστου δοχείου να υπάρχει στρόφιγγα εκτός του δοχείου, προκειμένου έτσι να ελέγχεται απολύτως η ροή προς αυτό.

Στο σημείο αυτό, επισημαίνεται επίσης η (σύμφωνα πάντοτε με τις εν λόγω σχετικές διατάξεις) κατά τον προβλεπόμενο [μέσω δηλ. ανισόπεδης καμπύλης (κούρμπας) κ.λ.π.] ειδικό τρόπο προσαρμογή του δοχείου υπερχειλίσεως – ώστε να διασφαλίζεται η σε αυτό συλλογή στην περίπτωση (και μόνο) της υπερπληρώσεως των δοχείων συλλογής.

Β.1.α. Όσον αφορά ειδικότερα τα αποσταγματοποιεία, όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις [ν.2969/2001 (άρθρο 5, παρ.3), ΑΥΟ 3002475/383/0029/2010 (άρθρο 3, παρ. 3γ)], τα χρησιμοποιούμενα (από τις εν λόγω μονάδες παραγωγής) αποστακτικά μηχανήματα, μπορεί να είναι συνεχούς ή ασυνεχούς λειτουργίας, εφοδιασμένα με προθερμαντήρα, με συμπυκνωτική στήλη ως και με επιστρεπτικό σωλήνα, μπορεί δε να χρησιμοποπιούνται και απλοί άμβυκες ενώ, όσον αφορά την πηγή της θερμότητας, μπορεί να είναι είτε γυμνή φλόγα, είτε ατμός.

Στο όποιο κατά τα ανωτέρω αποστακτικό μηχάνημα, σύμφωνα πάντοτε με τις εν λόγω διατάξεις, προσαρμόζονται i) ενδεχομένως οι κατάλληλοι μηχανικοί μετρητές, ii) σύστημα δοχείων αποτελούμενο από τρία δοχεία συλλογής (τα καθένα από τα οποία πρέπει να έχει χωρητικότητα τέτοια ώστε να μπορεί να δέχεται την παραγωγή δέκα τουλάχιστον ημερών), ως και το δοχείο υπερχείλισης (χωρητικότητας τουλάχιστον 200 λίτρων).

Το εν λόγω σύστημα δοχείων (πρέπει να) συνδέεται, όπως προαναφέρθηκε (σημείο Α.3, ανωτέρω), με κοινή διασωλήνωση μέσω του υαλίνου κώδωνος («γυάλας») προς το αποστακτικό μηχάνημα, ενώ η διάταξή του σε σχέση με αυτό (δηλ. το αποστακτικό μηχάνημα) πρέπει να είναι τέτοια ώστε να διασφαλίζεται η προς τα εν λόγω δοχεία φυσική ροή (δηλ. με την επίδραση και μόνο της βαρύτητας), μη επιτρεπομένης ρητώς της παρεμβολής αντλιών.

β. Τα αποστακτικά μηχανήματα που συνήθως απαντώνται στα λειτουργούντα σήμερα αποσταγματοποιεία, τα πλείστα των οποίων κατεργάζονται στέμφυλα και οινολάσπες προς παραγωγή «τσίπουρου/τσικουδιάς» είναι - στη συντριπτική τους πλειοψηφία - ασυνεχούς λειτουργίας αποτελούμενα κατά βάση από τα εξής μέρη:

i) το καθαυτό αποστακτικό μηχάνημα που είναι, είτε απλός άμβυκας αποτελούμενος από το καζάνι και το κάλυμμα, είτε άμβυκας σε συνδυασμό με στήλη η οποία μπορεί ή να είναι προσαρμοσμένη επί του άμβυκα (όπως π.χ. στους άμβυκες τύπου Armagnac) ή να είναι ξεχωριστά από τον άμβυκα προς τον οποίο και συνδέεται,

ii) το τόξο, με το οποίο συνδέεται είτε το κάλυμμα του άμβυκα, είτε η στήλη με το ψυγείο,

iii) το ψυγείο, το οποίο συνδέεται (κατά την έξοδό του) με τον υάλινο κώδωνα («γυάλα»),

iv) τον υάλινο κώδωνα («γυάλα») ο οποίος παρεμβάλλεται μετά το ψυγείο, συνδεόμενος με αυτό καθώς και με την κατά τα ανωτέρω κοινή διασωλήνωση προς τα δοχεία συλλογής.

2. Ύστερα από τα προαναφερθέντα και σύμφωνα με αυτά, αναφορικά με το θέμα των σφραγίσεων στα αποσταγματοποιεία, προς διευκόλυνση του έργου των εποπτευουσών Χημικών Υπηρεσιών, στο συνημμένο στην παρούσα Παράρτημα αποτυπώνονται, κατά τρόπο πάντοτε γενικό και οπωσδήποτε σε κάθε περίπτωση ενδεικτικά (όπως άλλωστε προαναφέρθηκε), τα σημεία/θέσεις σφράγισης στα πλέον συνήθως απαντώμενα αποστακτικά κυκλώματα στις εν λόγω μονάδες παραγωγής (αποσταγματοποιεία).

Στις περιπτώσεις που ανακύπτουν ερωτήματα, προβλήματα κλπ σχετικά με τη σφράγιση των αποστακτικών μηχανημάτων, την εν γένει διάταξη του όλου αποστακτικού κυκλώματος, την τυχόν ύπαρξη ιδιαίτερων εξαρτημάτων κλπ, θα πρέπει να απευθύνεσθε στην Υπηρεσία μας, προκειμένου για τη λήψη σχετικών οδηγιών και την αντιμετώπιση του θέματος.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (.pdf)

Ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης

Στ. Σάμιος