ΘΕΜΑ: Τροποποίηση και συμπλήρωση της 28492/2009 (Β΄931) απόφασής μας περί οργάνωσης και λειτουργίας των παιδικών χαρών των ΟΤΑ.

Με την απόφαση 28492/2009 (Β΄931) το Υπουργείο Εσωτερικών καθόρισε τις προϋποθέσεις και τις τεχνικές προδιαγραφές για την κατασκευή και τη λειτουργία των παιδικών χαρών των ΟΤΑ καθώς και τη διαδικασία πιστοποίησης και ελέγχου αυτών. Η εφαρμογή αυτού του θεσμικού πλαισίου συνάντησε πολλά εμπόδια λόγω του ότι κυρίως επιχείρησε να εισαγάγει νέες διαδικασίες σε υφιστάμενες παιδικές χαρές, αλλά και λόγω της ιδιαίτερης συγκυρίας που μεσολάβησε αυτή την πενταετία, η οποία σε συνδυασμό με τη γραφειοκρατία είχαν ως αποτέλεσμα το σύνολο σχεδόν των παιδικών χαρών της χώρας να μην τηρεί τους κανόνες που εξασφαλίζουν την ακίνδυνη χρήση τους.

Σε μια προσπάθεια αφενός επίλυσης των προβλημάτων που ανέκυψαν και αφετέρου αποσαφήνισης του πλαισίου που διέπει τις παιδικές χαρές, εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 27934/2014 (Β΄ 2029) απόφασή μας, προς τροποποίηση και συμπλήρωση της 28492/2009 απόφασης. Η υπ’ αριθμ. 27934/2014 επιχειρεί να λύσει ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση και τη λειτουργία των παιδικών χαρών των ΟΤΑ και ταυτόχρονα να άρει γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και προσκόμματα που βασίζονταν σε τεχνικά θέματα, χωρίς όμως την ελάχιστη έκπτωση στις απαιτήσεις ασφάλειας, προκειμένου να μην τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των παιδιών.

Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει θέσει ως πρωταρχικό στόχο του, εν γένει, να εξορθολογήσει τη διαδικασία πιστοποίησης των παιδικών χαρών, κυρίως των υφιστάμενων, δίνοντας λύση σε πολλά προβλήματα που ταλάνιζαν επί σειρά ετών τους Δήμους, όπως είναι για παράδειγμα το ιδιοκτησιακό καθεστώς των παιδικών χαρών, οι χρήσεις γης κτλ. Ταυτόχρονα επιχειρείται, η βελτίωση του υπάρχοντος εξοπλισμού με μικρές διορθωτικές επεμβάσεις, εφόσον σε γενικές γραμμές τηρεί τις απαιτήσεις ασφάλειας, αλλά λόγω παλαιότητας δεν φέρει τα απαιτούμενα πιστοποιητικά, ώστε να μην απαιτηθεί η κοστοβόρα αντικατάστασή του.

Η απόφαση 27934/2014 διαρθρώνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο αφορά στις γενικές διατάξεις που άπτονται του σχεδιασμού και της οργάνωσης μιας νέας παιδικής χαράς, ενώ το δεύτερο μέρος ρυθμίζει τα σχετικά με τις υφιστάμενες παιδικές χαρές. Οι διατάξεις που έχει τροποποιήσει η υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφαση είναι οι ακόλουθες:

Α. Γενικές Διατάξεις

α) Επειδή, ανάγκη για ψυχαγωγία, εκτός των νήπιων και των μικρών παιδιών, έχουν και τα παιδιά στην ευαίσθητη ηλικιακή ομάδα της προεφηβείας και εφηβείας, γεγονός που δεν ελήφθη υπόψη στην προηγούμενη απόφασή μας, παιδική χαρά εννοείται πλέον ο οριοθετημένος υπαίθριος χώρος των ΟΤΑ που προορίζεται για ψυχαγωγία ανηλίκων, χωρίς την επίβλεψη προσωπικού.

Με τη νέα απόφαση γίνεται προσπάθεια διεύρυνσης της ηλικιακής ομάδας των χρηστών της παιδικής χαράς και είναι καλό να λαμβάνεται μέριμνα, όπου είναι εφικτό, για τη δημιουργία κατάλληλων χώρων που απευθύνονται σε εφήβους.

β) Το πρώτο στάδιο για την κατασκευή μιας νέας (μη υφιστάμενης στις 25.07.2014) παιδικής χαράς είναι ο καθορισμός του τόπου δημιουργίας της από τον ενδιαφερόμενο ΟΤΑ. Η επιλογή του τόπου γίνεται με κριτήρια που αναφέρονται στο άρθρο 2 όπως αυτό τροποποιήθηκε με τη νέα απόφαση. Η τεκμηρίωση της επιλογής γίνεται από την τεχνική υπηρεσία του ΟΤΑ με τεχνική έκθεση στην οποία πρέπει να αποδεικνύεται η τήρηση όλων των κριτηρίων του άρθρου 2 της υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφασης, όπως έχει τροποποιηθεί με την παράγραφο 2 του άρθρου 1 της νέας απόφασης. Επιπλέον, στην τεχνική έκθεση πρέπει να επισυνάπτονται φωτογραφίες του προτεινόμενου χώρου και σχετικά σχεδιαγράμματα που τον αφορούν (τοπογραφικό, απόσπασμα ρυμοτομικού, κ.λπ.). Η τεχνική έκθεση συντάσσεται από μηχανικό κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ του οικείου ΟΤΑ.

Στη συνέχεια ο ΟΤΑ εκπονεί τη μελέτη οργάνωσης, κατασκευής και λειτουργίας της παιδικής χαράς. Η μελέτη πρέπει να περιέχει κατ’ ελάχιστο τα εξής:

1. Σχέδιο γενικής διάταξης σε κατάλληλη κλίμακα το οποίο θα συντάσσεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις των παραγράφων του άρθρου 3 της υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφασης όπως αυτό τροποποιήθηκε με τις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 1 της υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφασης. Στο σχέδιο θα πρέπει να καθορίζεται συγκεκριμένα ο πιστοποιημένος εξοπλισμός με τους χώρους πτώσης του.

2. Τεύχος καθορισμού των ποιοτικών στοιχείων των υλικών και του εξοπλισμού, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 1176-1:2008 (πιστοποιητικά συμμόρφωσης, προκαταρκτικές πληροφορίες κατασκευαστή/προμηθευτή, πληροφορίες εγκατάστασης, πληροφορίες για τον έλεγχο και τη συντήρηση, κ.λπ.).

γ) Η παιδική χαρά δεν θα πρέπει να γειτνιάζει με δρόμο ταχείας κυκλοφορίας ή κυκλοφορίας βαρέων οχημάτων. Ωστόσο, στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό, θα πρέπει να εξασφαλίζεται ασφαλής πρόσβαση των χρηστών και να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας (π.χ. μπάρες αποτροπής τυχαίας εξόδου, κλπ). Στην περίπτωση δε που η παιδική χαρά γειτνιάζει με οδικό ή σιδηροδρομικό δίκτυο που προκαλεί υψηλό θόρυβο, είναι απαραίτητη η λήψη κατάλληλων μέτρων ηχοπροστασίας, επί παραδείγματι ηχοπετάσματα μείωσης θορύβου.

Τονίζεται, σε απάντηση ερωτημάτων που τίθενται από τους ΟΤΑ, ότι η περίφραξη γίνεται είτε με τεχνικές κατασκευές, είτε με φυτικά στοιχεία και πρέπει να εξασφαλίζει αφενός την οριοθέτηση του χώρου και αφετέρου να εμποδίζει την εκτός ωραρίου λειτουργίας πρόσβαση.

δ) Όσον αφορά στην πιστοποίηση συμμόρφωσης των παιδικών χαρών, αυτή γίνεται από διαπιστευμένο φορέα ελέγχου και πιστοποίησης, όπως ορίζεται στο άρθρο 11 της υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφασης και τονίζεται ότι πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τον έλεγχο του εξοπλισμού, της ορθής εγκατάστασής του, του χώρου πτώσης, των αποστάσεων ασφαλείας, της επιφάνειας πρόσκρουσης καθώς επίσης και των πιστοποιητικών συμμόρφωσης του εξοπλισμού με τα ισχύοντα πρότυπα.

ε) Η Επιτροπή Ελέγχου Παιδικών Χαρών αποκτά πλέον ευελιξία, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στα καθήκοντά της. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή χορηγεί τη βεβαίωση καταλληλότητας λειτουργίας και το ειδικό σήμα για μια παιδική χαρά, αφού ελέγξει και βεβαιώσει την πληρότητα του τελικού φακέλου, χωρίς να απαιτείται προηγουμένως επιτόπου αυτοψία. Ο φάκελος αυτός πρέπει να περιέχει:

• την τεχνική έκθεση χωροθέτησης, την οποία έχει εκπονήσει ο μηχανικός του ΟΤΑ, όπως προαναφέρθηκε, συνοδευόμενη από

• φωτογραφική τεκμηρίωση του υλοποιηθέντος έργου,

• τη μελέτη οργάνωσης κατασκευής και λειτουργίας της παιδικής χαράς

• το πιστοποιητικό συμμόρφωσης του διαπιστευμένου φορέα. Ασφαλώς, σε κάθε περίπτωση που η Επιτροπή κρίνει ότι πρέπει να διενεργηθεί προηγούμενος επιτόπιος έλεγχος, είναι ελεύθερη να τον διεξαγάγει. Τέλος, επισημαίνεται ότι όσες Επιτροπές έχουν ήδη συγκροτηθεί με βάση την υπ΄αριθμ. 28492/2009, συνεχίζουν να λειτουργούν με διετή πλέον θητεία, η οποία εκκινείται από την ημερομηνία δημοσίευσης της υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφασής μας, ήτοι από 25.07.2014.

Εφιστάται δε η προσοχή, επειδή δεν γίνεται πλέον προκαταρκτικός έλεγχος από την τριμελή Επιτροπή Ελέγχου Παιδικών Χαρών πριν το στάδιο κατασκευής μιας νέας παιδικής χαράς, ότι ο Ο.Τ.Α θα πρέπει να λάβει υπόψη του όλα τα κριτήρια χωροθέτησης, σχεδιασμού οργάνωσης και λειτουργίας που αναπτύσσονται στην υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφαση όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφαση, προκειμένου να προβεί στην κατασκευή του έργου και να μην αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα κατά την έκδοση της βεβαίωσης καταλληλότητας λειτουργίας και τη χορήγηση του ειδικού σήματος Σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις η παιδική χαρά δεν θα μπορεί να λειτουργήσει.

στ) Η παιδική χαρά λειτουργεί με ευθύνη του οικείου ΟΤΑ, ο οποίος λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή λειτουργία της. Επιπλέον, ο οικείος ΟΤΑ μπορεί να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως κρίνει κάθε φορά, για τη φύλαξη της παιδικής χαράς και να καθορίζει αναλόγως το ωράριο λειτουργίας της.

ζ) Όσον αφορά στην οργάνωση του χώρου της παιδικής χαράς θα πρέπει κατά το δυνατό να ακολουθούνται οι αρχές της αειφορίας, επί παραδείγματι εξοπλισμός από ανακυκλώσιμα υλικά, διακριτοί κάδοι ανακύκλωσης κλπ.

Β. Υφιστάμενες παιδικές χαρές

Είναι πασίδηλο ότι το ζήτημα των υφιστάμενων παιδικών χαρών παρουσιάζει μια εγγενή ιδιομορφία. Τα προβλήματα που ανακύπτουν είναι ποικίλης φύσεως, επί παραδείγματι αναφορικά με την καταλληλότητα του χώρου υπάρχουν παιδικές χαρές που δεν διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας ή αντιμετωπίζουν άλλα χωροταξικά προβλήματα, όπως προαναφέρθηκε.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν παιδικές χαρές, οι εξοπλισμοί των οποίων είναι ασφαλείς ή μπορούν κατόπιν παρεμβάσεων να γίνουν ασφαλείς, πλην όμως δεν υπάρχει φάκελος με τα στοιχεία τους, καθώς πολλοί έχουν εγκατασταθεί πριν το Νοέμβριο του 1998, οπότε και θεσπίστηκαν τα αντίστοιχα πρότυπα και οι απαιτήσεις ασφαλείας στη χώρα μας.

α) Το Υπουργείο Εσωτερικών επιχείρησε να επιλύσει τα προαναφερθέντα προβλήματα δίνοντας στο ζήτημα της ασφάλειας πρωτεύοντα ρόλο. Με το σκεπτικό αυτό βαρύνουσα σημασία δίδεται στο αν μια παιδική χαρά είναι ασφαλής και όχι αν διαθέτει τίτλο ιδιοκτησίας.

Όσον αφορά, λοιπόν, στο θέμα της καταλληλότητας μιας υφιστάμενης παιδικής χαράς θεωρείται πλέον ότι πληρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις ασφάλειας, όταν αυτή δεν βρίσκεται δίπλα σε περιοχές που εγκυμονούν κινδύνους (όπως για παράδειγμα κατολισθήσεις, κατακρημνίσεις, εστίες μολύνσεων κ.λπ.).

Η εφαρμογή των προϋποθέσεων που αφορούσαν στην καταλληλότητα, τη σχεδίαση και την οργάνωση του χώρου μιας παιδικής χαράς, που ίσχυαν στην υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφαση και που αφαιρούνται με τη νέα, δημιουργούσε εμπόδια στην αποκατάσταση του επιπέδου ασφαλείας αυτών των παιδικών χαρών, με συνέπεια τη διατήρηση των επικίνδυνων εξοπλισμών και την αδυναμία να προβούν οι ΟΤΑ στην ανακατασκευή τους.

Το πρώτο στάδιο της πρότασης ανακατασκευής μιας υφιστάμενης παιδικής χαράς είναι η αξιολόγηση του τόπου στον οποίο έχει ήδη εγκατασταθεί. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται μέσω τεχνικής έκθεσης στην οποία πρέπει να αποδεικνύεται η τήρηση ή μη όλων των κριτηρίων του άρθρου 2 της νέας απόφασης και στην οποία πρέπει να επισυνάπτονται φωτογραφίες και σχετικά σχεδιαγράμματα (τοπογραφικό διάγραμμα, σκαρίφημα αποτύπωσης, κλπ.), εφόσον υπάρχουν. Η τεχνική έκθεση συντάσσεται από μηχανικό κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ του οικείου ΟΤΑ.

Στη συνέχεια ο ΟΤΑ εκπονεί τη μελέτη ανακατασκευής και λειτουργίας της παιδικής χαράς η οποία πρέπει να περιέχει κατ’ ελάχιστο τα εξής:

1. Σχέδιο γενικής διάταξης σε κατάλληλη κλίμακα το οποίο θα συντάσσεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 2 της νέας απόφασης.

2. Τεύχος καθορισμού των ποιοτικών στοιχείων των υλικών του νέου εξοπλισμού που εγκαθίσταται, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 1176-1:2008 (πιστοποιητικά συμμόρφωσης εξοπλισμού, προκαταρκτικές πληροφορίες κατασκευαστή/προμηθευτή, πληροφορίες εγκατάστασης, πληροφορίες για τον έλεγχο και τη συντήρηση, κ.λπ.).

3. Αναλυτική τεχνική έκθεση ελέγχου διαπιστευμένου φορέα, από την οποία να προκύπτει η συμμόρφωση του εγκατεστημένου εξοπλισμού που θα διατηρηθεί προς τις γενικές αρχές της τέχνης, της ασφάλειας και της επιστήμης, καθώς και των γενικών συναλλακτικών ηθών.

β) Όσον αφορά στους εξοπλισμούς των υφιστάμενων παιδικών χαρών, οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί μετά το Νοέμβριο του 1998, εφαρμόζονται τα πρότυπα και κατά συνέπεια οι απαιτήσεις ασφαλείας αυτών, που ίσχυαν κατά το χρόνο της εγκατάστασής τους.

γ) Εξοπλισμοί για τους οποίους δεν προκύπτει χρόνος εγκατάστασης ή δεν υφίσταται φάκελος κατασκευαστή με αναλυτικά στοιχεία, υπόκεινται στις τυχόν διορθωτικές επεμβάσεις που υποδεικνύουν ως απαραίτητες οι μηχανικοί του οικείου ΟΤΑ κατόπιν συνεννόησης με το φορέα πιστοποίησης.

Οι διορθωτικές αυτές επεμβάσεις πρέπει να σέβονται τις γενικές αρχές της τέχνης, της ασφάλειας και της επιστήμης, καθώς και των γενικών συναλλακτικών ηθών που επικρατούν σε κάθε περιοχή και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αλλοιώνουν τη δομική αρτιότητα του εγκατεστημένου εξοπλισμού. Επί παραδείγματι, δεν επιδέχεται διορθωτικής επέμβασης το καθεστώς της δομικής αρτιότητας του εξοπλισμού (π.χ. δοκός κούνιας, δοκός τραμπάλας, κρεμαστή γέφυρα, σκάλες παιχνιδοκατασκευών κ.λπ.). Αντιθέτως, μπορούν να αντικατασταθούν τα σκαλοπάτια της σκάλας της τσουλήθρας ή/και οι κουπαστές αυτής, τα καθίσματα της κούνιας, καθώς και οι αλυσίδες της κούνιας κ.α, με ανταλλακτικά ή/και εξαρτήματα προορισμένα για αυτό το σκοπό.

Οι εξοπλισμοί των παιδικών χαρών της περίπτωσης αυτής υπόκεινται μόνο σε οπτικό και διαστασιολογικό έλεγχο, από το διαπιστευμένο φορέα ελέγχου και πιστοποίησης, καθόσον λειτουργούν επί σειρά ετών και είναι ήδη εγκατεστημένοι, οπότε δεν μπορεί να διεξαχθεί για παράδειγμα έλεγχος της θεμελίωσης ή της αντοχής βάρους αυτών. Επισημαίνεται ότι ο οπτικός και διαστασιολογικός έλεγχος περιλαμβάνει έναν ελάχιστο αριθμό προβλεπομένων επιμέρους ελέγχων, όπως για παράδειγμα ελέγχους για τις αποστάσεις εδάφους και το χώρο πτώσης του εξοπλισμού, την κατάσταση του δαπέδου απορρόφησης πρόσκρουσης, τυχόν εκτεθειμένα θεμέλια, αιχμηρά άκρα, σημεία παγίδευσης ρουχισμού ή μέρους του σώματος, εξαρτήματα που λείπουν ή έχουν υπερβολική φθορά, εν γένει δομική αρτιότητα και γενικότερα ότι άλλο κρίνει ο φορέας πιστοποίησης ότι απαιτείται για την κάθε περίπτωση.

Εν συνεχεία, ο διαπιστευμένος φορέας ελέγχου και πιστοποίησης συντάσσει αναλυτική τεχνική έκθεση ελέγχου (π.χ. φύλλο ελέγχου), από την οποία προκύπτει η συμμόρφωση ή μη του εγκατεστημένου εξοπλισμού προς τις γενικές αρχές της τέχνης, της ασφάλειας και της επιστήμης, καθώς και των γενικών συναλλακτικών ηθών.

δ) Η βεβαίωση καταλληλότητας λειτουργίας και το ειδικό σήμα για μια υφιστάμενη παιδική χαρά, χορηγείται αφού η Επιτροπή Ελέγχου Παιδικών Χαρών ελέγξει και βεβαιώσει την πληρότητα του τελικού φακέλου χωρίς να απαιτηθεί προηγουμένως επιτόπου αυτοψία. Ο φάκελος αυτός πρέπει να περιέχει:

• την τεχνική έκθεση χωροθέτησης, την οποία έχει εκπονήσει ο μηχανικός του ΟΤΑ, συνοδευόμενη από

• φωτογραφική τεκμηρίωση του υλοποιηθέντος έργου,

• τη μελέτη οργάνωσης κατασκευής και λειτουργίας της παιδικής χαράς

• το πιστοποιητικό συμμόρφωσης του διαπιστευμένου φορέα.

Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή εφόσον κρίνει ότι πρέπει να διενεργηθεί επιτόπιος έλεγχος, είναι ελεύθερη να τον διεξαγάγει.

ε) Ως προς τις απαιτήσεις για την καταλληλότητα λειτουργίας υφιστάμενης παιδικής χαράς, η οποία είναι παντελώς ακατάλληλη ή ο ΟΤΑ επιθυμεί να ανακατασκευάσει εξ υπ’ αρχής, πρέπει να πληρούνται τα κριτήρια που ορίζονται στο άρθρο 2, παράγραφοι 1, 2, 3 της υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφασής μας. Για τα δε ζητήματα σχεδιασμού και οργάνωσής της ακολουθούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 3 της υπ’ αριθμ. 28492/2009 απόφασης, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 1 της υπ’ αριθμ. 27934/2014 απόφασής μας.

Τέλος, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη δημιουργήσει ηλεκτρονική πλατφόρμα επικοινωνίας και διαλόγου (forum), αναφορικά με ζητήματα που άπτονται των παιδικών χαρών, με στόχο τη βελτιστοποίηση της επικοινωνίας και της συνεργασίας, καθώς και την υποβοήθηση του έργου των αρμόδιων υπηρεσιών των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, αλλά και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας.

Ο Υπουργός

Α. Ντινόπουλος