Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Δελτίο Τύπου

Βρυξέλλες, 9 Απριλίου 2014

Αδήλωτη εργασία: Η Επιτροπή προτείνει νέα πλατφόρμα για τη βελτίωση της πρόληψης και της αποτροπής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας για τη βελτίωση της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό την αποτελεσματικότερη πρόληψη και αποτροπή της αδήλωτης εργασίας. Η πλατφόρμα θα φέρει σε επαφή διάφορους εθνικούς φορείς επιβολής του νόμου που συμμετέχουν στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, ένα φαινόμενο που έχει σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες εργασίας, τον θεμιτό ανταγωνισμό και τους κρατικούς προϋπολογισμούς.

«Η αδήλωτη εργασία στερεί από τους εργαζομένους την κοινωνική προστασία, θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλειά τους και υποβαθμίζει τα πρότυπα εργασίας. Υπονομεύει επίσης τον θεμιτό ανταγωνισμό για τις επιχειρήσεις και απειλεί τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Στο τέλος, όλοι ζημιώνονται. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή είναι απόλυτα αποφασισμένη να στηρίξει τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση αυτής της μάστιγας, έτσι ώστε να μπορούμε να προστατεύουμε των εργαζομένους, να εξασφαλίζουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις και να διαφυλάσσουμε τα φορολογικά έσοδα», δήλωσε ο κ. László Andor, ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για θέματα απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων και ένταξης.

Η νέα πλατφόρμα αναμένεται να φέρει σε επαφή όλους τους φορείς επιβολής του νόμου που ασχολούνται με την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, όπως οι επιθεωρήσεις εργασίας και οι επιθεωρήσεις κοινωνικής ασφάλισης, οι φορολογικές και μεταναστευτικές αρχές, καθώς και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς (π.χ., σε επίπεδο ΕΕ, εκπρόσωποι των εργοδοτών και των εργαζομένων). Η πρόταση προβλέπει τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών στην πλατφόρμα, αφού η αδήλωτη εργασία τα επηρεάζει στο σύνολό τους και η κοινή συμμετοχή όλων των χωρών της ΕΕ είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση διασυνοριακών καταστάσεων.

Η πλατφόρμα θα καλύψει ένα κενό σε επίπεδο ΕΕ, όπου μέχρι τώρα η αδήλωτη εργασία εξετάζεται αποσπασματικά και χωρίς συντονισμό σε διάφορες επιτροπές και ομάδες εργασίας. Θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ εκείνων που ασχολούνται με την αδήλωτη εργασία επιτόπου και σε καθημερινή βάση.

Η νέα πλατφόρμα αναμένεται ότι:

θα προσφέρει ένα φόρουμ όπου οι εμπειρογνώμονες θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές, επεκτείνοντας τις –μέχρι στιγμής– περιορισμένες επαφές·

θα εξετάσει εθνικά και ενωσιακά μέσα για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, όπως το συναφές φαινόμενο της ψευδούς αυτοαπασχόλησης και της αδήλωτης εργασίας στο πλαίσιο αλυσίδων υπεργολαβίας·

θα αντιμετωπίσει διασυνοριακές πτυχές, διερευνώντας, π.χ. τρόπους για τη βελτίωση της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των εθνικών διοικήσεων·

θα ενισχύσει την επιχειρησιακή συνεργασία, όπως τους κοινούς κύκλους κατάρτισης, τις ανταλλαγές προσωπικού και τις κοινές επιθεωρήσεις·

θα αναπτύξει κοινές αρχές και κατευθυντήριες γραμμές για τις επιθεωρήσεις με σκοπό την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας·

θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με το πρόβλημα με κοινές δραστηριότητες, όπως οι ευρωπαϊκές εκστρατείες και η θέσπιση περιφερειακών ή ενωσιακών στρατηγικών.

Η πρόταση απόφασης σχετικά με τη δημιουργία ευρωπαϊκής πλατφόρμας θα υποβληθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο προς έγκριση.

Ιστορικό

Με τον όρο αδήλωτη εργασία νοούνται όλες οι αμειβόμενες δραστηριότητες που είναι νόμιμες ως προς τη φύση τους, αλλά δεν δηλώνονται στις δημόσιες αρχές, λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών κανονιστικών ρυθμίσεων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη. Η έννοια αυτή έχει ενταχθεί στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση και, από το 2001, περιλαμβάνεται στις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση που απευθύνονται στα κράτη μέλη. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου που διενεργήθηκε το 2013, περίπου ένας στους δέκα Ευρωπαίους (11%) παραδέχτηκε ότι έχει αγοράσει αγαθά ή υπηρεσίες που αποτελούν προϊόν αδήλωτης εργασίας κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, ενώ το 4% των ερωτηθέντων παραδέχτηκε ότι είχε πραγματοποιήσει αδήλωτη εργασία (IP/14/298). Η έρευνα αποτύπωσε την έκταση αυτού του φαινομένου σε ευρύ φάσμα τομέων και διαπίστωσε σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.

Στη δέσμη μέτρων για την απασχόληση, που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2012, επισημαινόταν ήδη ότι η μετατροπή της άτυπης ή της αδήλωτης εργασίας σε κανονική απασχόληση θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της ανεργίας και να προβάλει την ανάγκη για αποτελεσματικότερη συνεργασία των κρατών μελών.

Στα μέσα του 2013, η Επιτροπή πραγματοποίησε ένα πρώτο στάδιο διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους εργοδοτών και εργαζομένων σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τα πιθανά μελλοντικά μέτρα της ΕΕ για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου (IP/13/650). Ακολούθησε ένα δεύτερο στάδιο διαβουλεύσεων στις αρχές του 2014. Και στις δύο περιπτώσεις, οι κοινωνικοί εταίροι επισήμαναν ότι η δράση σε επίπεδο ΕΕ θα προσφέρει προστιθέμενη αξία στις προσπάθειες που καταβάλλονται σε εθνικό επίπεδο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του της 14 Ιανουαρίου, ζήτησε μεγαλύτερη συνεργασία και ενίσχυση των επιθεωρήσεων εργασίας για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας.